اپیدمیولوژی زخم پای دیابتی

مرگ و میر کسانی که دچار زخم پای دیابت هستند در 5 سال اول حدود 45 درصد است. زخم پای دیابت تا 25 درصد منجر به قطع عضو می شود.  مردان بیشتر دچار قطع عضو می شوند. اغلب قطع اندام از زخم کوچک آغاز می شود که با درمان ساده قابل رفع بود، که به دلیل بی توجهی به قطع عضو منجر می شود. یک تا 2 درصد مردم دنیا به این بیماری مبتلا هستند؛ مهمترین و اولین علت زخم مزمن بیماری های قلبی - عروقی است که 70 درصد زخم های تحتانی بدن بر اثر این بیماری ایجاد می شود.   دیابت را دومین علت زخم مزمن است این بیماری شیوع وحشتناکی در دنیا دارد و پیش بینی می شود که 370 میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا باشند.  کسانی که دیابت آنها طولانی می شود تا 25 درصد دچار زخم شدید می شوند. زخم شدید نشان می دهد که دیابت بر روی ارگان های اصلی بدن از جمله قلب ، چشم و کلیه اثر مخرب داشته است.

اختلال عروقی زمینه ساز بروز زخم در پای فرد مبتلا به دیابت است

کف پا دورترین قسمت بدن از قلب است و نسبت به دیگر بافت های بدن خون کمی دریافت میکند. به همین علت است که در هوای سرد اولین جایی از اندام که سرد میشود پا است.
بیماری دیابت در بلند مدت موجب کم شدن جریان خون در همه بدن میشود ولی این مشکل در پا بیشتر از جاهای دیگر خودش را نشان میدهد. همین امر موجب میشود که زخم هایی که بطور مرتب در اثر آسیب های محیطی در پای همه افراد ایجاد میشوند ولی بسرعت خوب میشوند در پای این افراد خوب نشود چون بهبود زخم به مواد غذایی و اکسیژن نیاز دارد که از راه خون به بافت ها میرسد. 

میکروب ها هم زمینه را مساعد دیده و بر روی زخم ایجاد شده شروع به فعالیت کرده و عفونت ایجاد میکنند. به علت کاهش جریان خون پا گلبول های سفید هم کمتر به محل زخم رفته و دفاع ایمنی بافت کم میشود. خود بیماری دیابت هم بطور کلی دفاع ایمنی بدن را کاهش میدهد. این امر موجب گسترش عفونت در زخم و تاخیر در بهبود آن میشود.

در دیابت کاهش حس به علل اختلال در عملکرد اعصاب محیطی وجود دارد

مشکل دیگر افراد دیابتی اختلال در کارکرد اعصاب محیطی است که موجب کم شدن حس لمس در پای آنها میشود. این کاهش حس موجب خشکی و ایجاد شکاف هایی در پوست شده که زمینه را برای ایجاد زخم فراهم میکند. از طرف دیگر بیمار به علت کاهش حس کمتر متوجه آسیب های محیطی میشود. مثلا پا بدون اینکه شخص متوجه شود در مجاورت شی داغ قرار گرفته و میسوزد و یا بر روی شی برنده رفته و زخم میشود. وقتی هم که آسیبی به پوست میرسد به علت اختلال در حس درد بیمار تا مدتها متوجه آن نمیشود و این موجب پیشرفت عفونت در زخم میشود.

یکی از محل های شایع زخم پای دیابتی در زیر شست است

اختلالات اعصاب در پای افراد دیابتی میتواند در بلند مدت موجب فلج شدن عضلات کف پا شده و این فلجی موجب تغییر شکلی های مختلفی در پا میشود. تغییر شکل یافتن پا به نوبه خود موجب میشود در موقع راه رفتن به قسمت های خاصی از کف پا فشارهای بیشتری وارد شود و این فشارها زمینه را برای بروز زخم فشاری فراهم میکنند.

اختلالات بینایی هم که از عوارض دیابت است میتواند به ایجاد این عارضه کمک کند. دید کم موجب میشود بیمار نتواند بخوبی جلوی پای خود را ببیند و پا را در موقعیت های نامناسب قرار میدهد که این موضوع احتمال آسیب دیدن پا را بیشتر میکند.

تمام این موارد دست به دست هم میدهند تا موجب شوند کف پای بیمار زخم های شدید و مقاوم به درمانی پیدا کند. زخم پای دیابتی در حدود 7-5 درصد افراد مبتلا به دیابت ایجاد میشود. این زخم ها در نهایت موجب قطع عضو در 5-0.5 درصد افراد دیابتی میگردند.

عفونت کف پای این بیماران در ابتدا محدود به پوست است ولی بعد از مدتی به بافت های عمقی و استخوان های کف پا هم سرایت کرده موجب عفونت استخوان یا استئومیلیت میشوند. در عفونت پای این بیماران بیش از یک میکروب فعالیت دارند ولی شایعترین آنها استافیلوکوک طلایی است.

 لیزر به کمک درمان زخم ها آمده است

لیزر در کنار سایر درمان ها به کمک درمان زخم ها آمده است. قدم های بزرگی در این مورد برداشته شده تا خدمات مطلوب تری به این دسته از بیماران ارائه شود. محققان در تلاش هستند با استفاده از شیوه هایی مانند نانو یا سلول های بنیادی، خدمات بهتری به افراد مبتلا به زخم های مزمن ارائه و آنان را از درد و آلام این بیماری نجات دهند.  در آمریکا تعداد افرادی که دچار زخم هستند بیشتر از سایر بیماری ها از جمله سرطان است.  افزایش بیماری دیابت سبب شیوع این بیماری شده و بالا رفتن سن هم در ابتلا افراد به زخم پای نقش موثر دارد.

منبع: ایرنا