سندرم مارفان در اثر اختلال در ژن Fibrillin-1 که بر روی بازوی بلند کروموزم 15 قرار دارد، ایجاد می­ شود. این ژن در تولید پروتئین خاصی بنام فیبریلین نقش مهمی دارد. این پروتئین جزیی از ماتریکس خارج سلولی است که برای نگهداری از فیبرهای الاستیک ضرورری است. ماتریکس خارج سلولی برای پایدار نگه داشتن ساختار بافت همبند بسیار مهم است. پروتئین ١ FBN به فعالیت های سیگنالینگ سلولی و تشکیل فاکتور رشد بتا (TGF-β  ) کمک می کند. نقص در ژن ١ FBN باعث افزایش بیش از حد فعالیت  TGF-β شده و در نتیجه دارای اثرات مضر بر توسعه عروق عضله صاف و یکپارچگی ماتریکس خارج سلولی دارد در نتیجه مهم ترین علائم بالینی این بیماری اختلال در سیستم اسکلتی، چشم و سیستم قلب و عروق است. میزان شیوع این بیماری، 1-3 نفر از 10000 نفر می باشد.

در 75 درصد موارد سندرم مارفان انتقال فامیلی دارد. به این معنی که افرادی که فقط یک کپی از ژن جهش یافته مارفان ١ FBN را از هر پدر و مادر بیمار به ارث ببرند این اختلال قادر به انتقال به فرزندان به میزان 50 درصد خواهد بود. در 25 درصد دیگر هیچکدام از والدین به این بیماری مبتلا نبوده اند ولی در اثر یک جهش ژنتیکی این بیماری در فرزند آن‌ها ایجاد می ­شود.

علائم سندرم مارفان

• این بیماران اغلب بدنی لاغر و کشیده و انگشتان دست و پای آن‌ها لاغر و کشیده اند. دست و پای بلند بودن انگشتان را آراکنوداکتیلی (Arachnodactyly) می ­نامند.

• بدن آن‌ها شل و بسیار قابل انعطاف می باشد.

• تغییر شکل قفسه سینه که منجر به اختلال در عملکرد ریه و قلب می شود.

• نزدیک بینی و دیگر اختلالات بینایی

• صورتی باریک و کشیده، چشمان گود، فک کوچک، سقف دهان با قوس زیاد و دندان های نامنظم

• منحنی غیر طبیعی در ستون فقرات

• کف پای صاف

• تغییر در سطح برونش ها و کاهش مقاومت آن‌ها به دلیل تغییر در سطح کلاژن و ایجاد مشکلات تنفسی

• اختلالات سیستم عصبی

• آنوریسم یا گشاد شدن دریچه آئورت

• مشکلات دریچه ای قلب (عملکرد نامناسب دریچه میترال) دریچه های قلب نسبت به حالت نرمال انعطاف پذیر نیستند و نمی توانند به طور کامل بسته شوند.

 این بیماری در صورت وجود باید در سال های اولیه عمر تشخیص داده شود چون در صورت عدم کنترل ممکن است عوارض مهمی برای فرد ایجاد کند. مهم‌ترین و شاید خطرناک‌­ترین عارضه این بیماری پاره شدن آئورت در اثر اتساع شدید آن است که موجب مرگ ناگهانی فرد می­‌شود. مشکل دیگر نارسایی دریچه های قلب است که می ­تواند موجب افزایش فشار به قلب و به دنبال آن نارسا شدن خود قلب شود.

تشخیص سندرم مارفان

تشخیص اولیه مبتنی بر علائم ذکر شده سندرم مارفان و ارزیابی اولیه سیستم قلبی عروقی و مدیریت زودهنگام بیماری کمک کرده که به طور چشمگیری افزایش امید به زندگی بیماران مبتلا به سندرم مارفان را به طور قابل توجهی افزایش دهد.

• انجام آزمایش های ژنتیک مولکولی و انجام آمنیوسنتز

• آزمایش های قلبی ( اکوکاردیوگرام)، آزمایش های چشم پزشکی

درمان سندرم مارفان

• داروهای  Beta-blockers (انقباض آئورت را کاهش می دهد) یا مسدود کننده های گیرنده آنژیوتنسین

• جراحی (قلب، چشم)

References:

    Zucker, E.J. (2018). Syndromes with aortic involvement: pictorial review. Cardiovascular diagnosis and therapy 8, S71.

.         BOLLERO, P., ARCURI, L., MIRANDA, M., OTTRIA, L., FRANCO, R., and BARLATTANI JR, A. (2017). MARFAN SYNDROME: ORAL IMPLICATION AND MANAGEMENT. ORAL & Implantology 10.

        Hao, W., Fang, Y., Lai, H., Shen, Y., Wang, H., Lin, M., and Tan, L. (2017). Marfan syndrome with pneumothorax: case report and review of literatures. Journal of thoracic disease 9, E1100.

         Wright, M.J., Connolly, H.M., Otto, C.M., Lockwood, C.J., and Yeon, S.B. (2014). Pregnancy and Marfan syndrome.

     Pyeritz, R.E. (2017). Etiology and pathogenesis of the Marfan syndrome: current understanding. Annals of cardiothoracic surgery 6, 595.

     Kainulainen, K., Pulkkinen, L., Savolainen, A., Kaitila, I., and Peltonen, L. (1990). Location on chromosome 15 of the gene defect causing Marfan syndrome. New England Journal of Medicine 323, 935-939.