مطالب مشابه

هیچ مطلب مشابهی یافت نشد

دسته بندی مطالب

غربالگری سلامت جنین غربالگری سلامت نوزادان غربالگری و پیشگیری از سرطان خدمات تشخیص پزشکی و بالینی خدمات ایمونولوژی و ایمونوفلورسانس خدمات پاتولوژی و سیتو پاتولوژی آموزش های همگانی و تخصصی همکاران و متخصصین آزمایشگاهی

اختلالات تیروئید در ناباروری

| تعداد بازدید : 5481

ناباروری پیامد جدی ناشی از مشکل تیروئید و بسیاری از بیماری‌های دیگر است که سلامت را تهدید می‌کند و اغلب از عدم تشخیص و درمان بیماری‌های تیروئیدی ناشی می‌شود. همچنین ابتلا به کم‌کاری تیروئید می‌تواند خطر ناباروری را در زنان افزایش دهد. پایین بودن سطح هورمون تیروئید در فرآیند تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کرده که بر توان باروری تاثیر می‌گذارد.

اختلالات تیروئید در ناباروری

غده تیروئید و ناباروری 

یکی از مهمترین غدد بدن با وزن تقریبی ۱۵ گرم می باشد که نقش انکار ناپذیری در بارداری دارد. غده‌ ی تیروئید به شکل پروانه‌ای در نزدیک گلو، درست زیر منطقه مربوط به صدا و بالای استخوان ترقوه می باشد. غده هیپوفیز در مغز،کارکرد تیروئید را نظارت و کنترل میکند و با ترشح کردن یک هورمون تحریک‌ کننده به نام TSH، تیروئید را مجبور میکند که به وظیفه اش عمل کند. هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) با القای حمل ید، غده تیروئید را کنترل می کند و سپس ترشح بعدی تیروکسین (T4) و تریودوتیرونین (T3) را به گردش خون منتقل می کند. هورمونهای تیروئید برای رشد و تمایز مناسب کلیه سلولهای بدن انسان ضروری است و در مکانیسم های فیزیولوژیکی ذخیره تخمدان نیز نقش دارد.

 

عملکرد تیروئید چگومه است؟

غده تیروئید اندام مهمی است که عملکردهای زیادی در بدن انسان دارد. یکی از کارکردهای اصلی آن تولید دو هورمون T3 (تریودوتیرونین) و T4 (تیروکسین) است که انواع فرایندهای متابولیکی را تنظیم می کنند. از جمله وظایف این هورمون ها:

  • تنظیم متابولیسم (سوخت و ساز) بدن

  • تنطیم سطح کلسیم خون

  • تنظیم تولید انرژی

  • تنظیم متابولیسم چربی

  • تنظیم مصرف اکسیژن

  • تعادل سایر هورمون های بدن

  • تنظیم و حفظ وزن بدن

 همه ی این اعمال وابسته به هورمون تیروئید است و در دوران بارداری نقش هورمون‌های تیروئید برای رشد عادی سیستم عصبی و مغزی نوزاد ضروری است.

 

هورمون‌های تیروئید و ناباروری

برای ناباروری دلایل بسیار مختلفی وجود دارد، بیماری تیروئید یک عامل خطرناک شناخته شده برای ناباروری است. در زنان نابارور، و همچنین  در زنان مبتلا به آندومتریوز و سندرم تخمدان پلی کیستیک شیوع  بیماری تیروئید در مقایسه با زنان دیگر به طور قابل توجهی بیشتر است. در سه ماهه اول، زنان باردار مبتلا به تیروئید خطر قابل توجهی برای سقط جنین نسبت به زنان دیگر دارند بنابراین توصیه می شود قبل از بارداری، و در دوران بارداری عملکرد تیروئید اندازه گیری شود برای بروز حاملگی ، عملکرد سالم تیروئید بسیار مهم است.

اختلال عملکرد تیروئید می تواند به روشهای مختلف روی باروری تأثیر بگذارد و هورمون‌های بارداری، چرخۀ تخمک‌گذاری و عادت ماهانۀ زنان را تحت تأثیر قرار دهد و در نتیجه منجر به نقص فاز لوتئال، سطح بالای پرولاکتین (PRL) و عدم تعادل هورمون جنسی شود. هورمونهای جنسی مانند استروژن و هورمونهای تیروئید ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشته و بر یکدیگر تأثیر می گذارند. عدم تعادل هورمونهای تیروئید نیز باعث اختلال در تولید هورمونهای جنسی می شود که می تواند منجر به اختلالات شدید قاعدگی شود. قاعدگی ممکن است بطور نامنظم رخ دهد یا در کل متوقف شود همچنین ویتامین D نیز در بیماران مبتلا به تیروئید کاهش می یابد. و به نوبه خود  کمبود ویتامین D با کاهش بارداری نیز مرتبط است و در نهایت منجر به ناباروری شود. هنگام ارزیابی زنان مبتلا به سقط مکرر یا نازایی ،آنتی بادی های TSH و ضد تیروئید باید اندازه گیری شوند. زنان مبتلا به پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید باید تحت درمان قرار گیرند و درمان با لووتیروکسین آغاز شود بنابراین عملکرد طبیعی تیروئید برای باروری و حفظ یک بارداری سالم ضروری است. دامنه مرجع طبیعی برای آزمایش TSH در زنان غیر باردار 0.4 تا 4.12 است ولی در صورت اختلال در عملکرد تیروئید ،افزایش نیازهای هورمون تیروئید قابل تحقق نیست و در این شرایط منجر به کاهش غلظت T4 و افزایش TSH سرم می شود، بنابراین در زنان باردار، باید هورمون غده تیروئید به اندازه کافی باشد تا TSH از حد طبیعی بالاتر نرود.

انجمن آمریکایی غدد درون ریز بالینیAACE  و انجمن تیروئید آمریکایی  ATA توصیه می کنند که حد بالایی از حد طبیعی سطح TSH به شرح زیر می باشد:

 سه ماهه اول : 2.5 mIU / ؛ سه ماهه دوم: 3.0 mIU / L؛ سه ماهه سوم:  3.5 mIU / L

 

کم کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم)

کم کاری تیروئید با افزایش تولید TRH همراه است، که باعث تحریک هیپوفیز در ترشح TSH و PRL می شود با بالا رفتن سطح TSH و پایین بودن T4 این بیماری بوجود می آید و نیاز به درمان دارد. شایع ترین دلیل کم کاری تیروئید، بیماری هاشیموتو است. این بیماری یک اختلال خود ایمنی است که در آن، بدن به غده ی تیروئید حمله می کند. نتیجه ی این حمله، آسیب دیدن تیروئید و کاهش تولید هورمون است. بیماری هاشیموتو، بیشتر جنبه ی ارثی دارد

در صورت کم کاری تیروئید، بدن به اندازه کافی هورمونهای تیروئید در دسترس ندارد، به همین دلیل بسیاری از فرآیندهای متابولیک بسیار کندتر اتفاق می افتند و تعادل طبیعی واکنشهای شیمیایی بدن را مختل میکند و از طریق افزایش پرولاکتین می‌تواند منجر به ایجاد کیست در تخمدان شود. در خانم‌های بارداری که دچار بیماری کم کاری تیروئید بوده و یا مقادیر کافی ید دریافت نمی‌کنند، جنین آنها با خطر بروز بیماری کم کاری مادرزادی تیروئید و اختلال در رشد مغز و دستگاه عصبی روبه رو هستند. کم کاری تیروئید با اختلالات مورفولوژی اسپرم  نیز همراه است.

در صورتی که بیماری مادرزادی کم‌ کار بودن تیروئید تشخیص داده نشود، می‌تواند بر رشد ذهنی و عقلانی نوزاد در سال اول تولدش تاثیر گذار باشد و امکان دارد که تا آخر زندگیش به کم بودن IQ و عقب‌ماندگی ذهنی دچارشود. هم اکنون با تلاش وزارت بهداشت و اساتید، چند سالی هست که از پاشنه پای همه نوزادان سه تا پنج روزه یک قطره خون میگیرند تا غربالگری کم‌ کاری تیروئید را انجام دهند.

 

پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم)

پایین بودن سطح TSH و بالا بودن FT4 نشان دهنده پرکاری تیروئید است که نیاز به درمان دارد. پرکاری تیروئید منجر به تغییر در متابولیسم استرادیول و افزایش گنادوتروپین در پاسخ به هورمون آزاد کننده گنادوتروپین می شود.

یک اختلال خود ایمنی به نام بیماری گریوز علت اصلی پرکاری تیروئید در دوران بارداری است. این شرایطی است که بدن به سلولهای سالم تیروئید حمله می کند و تعداد سلولهای تولید کننده تیروئید را کاهش می دهد و منجر به کاهش تولید تیروئید می شود. یکی از نشانه های گریوز تورم که قابل مشاهده و ناراحت کننده میباشد در پشت چشم است.

 

 ارزیابی کامل تیروئید برای چه کسانی مهم است

  • بیشتر از 1 سال اقدام جهت بارداری نموده اند و بارداری صورت نگرفته باشد.

  • سابقه دو سقط و یا بیشتر دارند.

  • چرخه های قاعدگی نامنظم دارند.

  • سابقه خانوادگی مشکلات مربوط به تیروئید دارند

  • کسانی که مبتلا به افسردگی می‌شوند

در این مواقع باید پزشک فاکتورهای را بررسی و از طریق آزمایش خون T4، TSH، T3 وTRH بررسی شود . زنانی که قصد باردار شدن دارند باید سطح TSH زیر 2.5 U / ml را داشته باشند.

قبل از بارداری و به خصوص در اوایل بارداری ، تقاضای بررسی هورمونهای تیروئید زیاد است.و به منظور تولید کافی این هورمون ها ، میزان کافی ید ضروری است. بنابراین ، برای اطمینان از اینکه ید بدن به خوبی تأمین شود ، مهم است. منابع ید شامل انواع غذاهای دریایی مانند ماهی و همچنین لبنیات و نانی که با نمک ید دار تهیه شده است. مصرف شود علاوه بر این ، با مصرف مکمل های مناسب می توان سطح ید را افزایش داد.

 

موارد زیر عملکرد طبیعی تیروئید را مختل می کنند

  • قرار گرفتن در معرض سموم محیطی مانند: اشعه الکترومغناطیس، مواد شیمیایی، آفت کش ها، فلزات سنگین مثل فلوراید و جیوه

  • سابقه ژنتیکی

  • سطح بالای استرس

  • کمبود مواد مغذی

  • اختلالات خود ایمنی

  • عفونت ها

  • عدم تعادل سایر هورمونها مانند استروژن بالا یا سطح پرولاکتین بالا.

 

سوالات رایج برای آزمایشات تیروئید

1- آیا برای آزمایش تیروئید باید ناشتا باشیم؟

بله حدود 10الی 12ساعت ناشتا باشید وتوصیه می شود تا قبل از ساعت 10صبح نمونه گیری انجام شود طی مدت ناشتایی از استعمال دخانیات، جویدن آدامس، مصرف قرص‌های نرم‌کننده گلو، شربت‌های سینه، انجام تمرین‌های بدنی و ورزش پرهیز کنید. از خوردن مایعات تا قبل از ۱۲ ساعت خودداری کنید ( در این جا در صورت لزوم نوشیدن آب بلامانع است)

2- حجم مورد نیاز برای آزمایش چقدر میباشد؟

حداکثر5cc

3-مدت زمان جوابدهی چقدر است؟

حداکثر48ساعت

4- برای اندازه گیری TSH سرم در بیمارانی که لووتیروکسین (LT4) مصرف میکنند، باید قبل ازآزمایش مصرف لووتیروکسین را قطع نمود؟

 با توجه به نیمه عمر 7 روزه برای تیروکسین، غلظتهای سرمی T4 در یک روز آن چنان تغییر نمیکند که بتواند به صورت قابل توجهی ترشح TSH را تغییر دهد، لذا قطع درمان لووتیروکسین در روز نمونه گیری، برای سنجش TSH توصیه نمی شود. در صورتی که همزمان اندازه گیری تیروکسین تام (TT4) و تیروکسین آزاد (FT4) مد نظر باشد،نمونه گیری باید قبل از مصرف دارو انجام شود؛ زیرا مصرف لووتیروکسین، می تواند به طور گذرا، تا 22 % افزایش در غلظت اندازه گیری شده تیروکسین آزاد (FT4) ایجاد کند.در مطالعه کوچکی بر روی بیماران فاقد تیروئید، نشان داده شد که غلظت تیروکسین تام (TT4) یک ساعت پس از مصرف دارو در مقایسه با غلظت پایه، بالاتر بوده و این غلظت پس از 2 ساعت به حداکثر می رسد، و در مورد تیروکسین آزاد FT4 حداکثر غلظت پس از 3.5 ساعت بوده وتا 9 ساعت بالاتر از غلظت پایه باقی می ماند.

 

5- چه چیزهایی بر نتایج آزمایش‌های عملکرد تیروئید تأثیر می‌گذارند؟

  • مصرف برخی داروها: زیرا برخی داروها نتیجه آزمایش‌ها و چگونگی تفسیر آن‌ها را تغییر می‌دهند. مثل قرص‌های جلوگیری از بارداری، ، داروهای ضدسرع، داروهای ضدالتهاب، لیتیوم (مورد استفاده برای برخی اختلالات روانی) و آمیودارون (مورد استفاده برای کنترل اختلالات ضربان قلب)

  • آزمایش رادیولوژی که در آن از یک رنگ کنتراست مخصوص استفاده شده است، زیرا این رنگ‌ها حاوی ید هستند که آن هم بر نتیجه آزمایش تأثیر می‌گذارد.

  • بیماری های مانند حمله قلبی، عفونت، تروما، بیماری‌های جدی کبد یا نارسایی کلیوی

  • بارداری هم باعث تغییر سطح هورمون‌های تیروئید می‌شود،

 

5- آیا از روی گردن هم می توان تیروئید راچک کرد؟

با یک بررسی دقیق در آینه، می توان بزرگ شدن تیروئید را تشخیص داد. سپس برای معاینه و اطمینان باید نزد پزشک بروید. برای انجام این تست، سر خود را عقب بگیرید، یک لیوان آب بنوشید و همین که آب را می نوشید و قورت می دهید، قسمت پایین خرخره و بالای ترقوه ی گردن خود را بررسی کنید. به دنبال برآمدگی یا بیرون زدگی حتما با یک پزشک متخصص صحبت کنید

6- اختلالات تیروئید در دوران بارداری چگونه درمان می شود؟

برای درمان پرکاری تیروئید ، یک داروی ضد تیروئید تجویز می شود که بر تولید بیش از حد هورمون تیروئید تأثیر می گذارد. اگر قبل از بارداری دارویی را تجربه کرده باشید ، باید با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است نیاز به افزایش دوز دارو باشد.

 

 

1. Zhang C, Guo L, Zhu B, Feng Y, Yu S, An N, et al. Effects of 3, 5, 3'-triiodothyronine (t3) and follicle stimulating hormone on apoptosis and proliferation of rat ovarian granulosa cells. Chin J Physiol. 2013;56:298–305. [PubMed] [Google Scholar]

2. Koot YE, Teklenburg G, Salker MS, Brosens JJ, Macklon NS. Molecular aspects of implantation failure. Biochim Biophys Acta. 2012;1822:1943–1950. [PubMed] [Google Scholar]

3. Aghajanova L, Stavreus-Evers A, Lindeberg M, Landgren BM, Sparre LS, Hovatta O. Thyroid-stimulating hormone receptor and thyroid hormone receptors are involved in human endometrial physiology. Fertil Steril. 2011;95:230–237. 237.e1–237.e2. [PubMed] [Google Scholar]


نویسندگان

زهرا کاظم زاده ، اعظم جمالی، واحد تحقیق و توسعه آزمایشگاه پاتوبیولوژی اریترون

تماس با ما


اریترون یک آزمایشگاه تخصصی است که از راه های مختلف می‌توانید با آن در تماس باشید و پرسش ها و مشکلات خود را به آسانی با متخصصین ما در میان بگذارید.

ساعت کار: از 05:30 صبح الی 12 شب به طور یکسره و روزهای تعطیل از 6:30 صبح الی 10 شب

آدرس: اصفهان، خیابان شیخ صدوق شمالی، خیابان شیخ مفید غربی

شماره تماس:  7-36631906- 031            2 -36633621 - 031

031-37134

شماره فکس: 89784728- 021                        کد پستی : 76351-81647
ایمیل: med@Erythron-lab.com 

 

جوابدهی

شماره واتس آپ برای دریافت جواب آزمایش :   

   09138183947  

 

نمونه گیری در منزل

برای هماهنگی جهت نمونه گیری در محل مورد نظر خود با شماره های زیر در ساعت مشخص تماس حاصل فرمایید:

آقای مهندس عزیزی    09131689270