اکوکاردیوگرافی قلب جنین

یکی از دلایل مرگ و میر نوزادان در هنگام تولد اختلالات مادرزادی قلب است که طبق آمارها شیوع آن ۶ مورد از هر ۱۰۰۰ نوزاد متولد شده گزارش شده است. بنابراین تشخیص قبل از تولد می تواند تاثیر بسزایی در کیفیت مراقبت های مورد نیاز نوزاد داشته باشد.

روش انجام اکوکاردیوگرافی قلب جنین همانند سونوگرافی است و توسط پزشک متخصص قلب اطفال انجام می شود. بهترین زمان برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین هفته ۱۸ الی ۲۴ بارداری است . با توجه به محدودیت سقط قانونی در ایران توصیه می شود قبل از هفته ۱۹ انجام شود تا در صورت وجود نقایص عمده قلبی بتوان از سقط قانونی جنین استفاده کرد.
 

چه کسانی باید اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام دهند؟

با توجه به اینکه ساختار عمده قلب جنین در سونوگرافی سلامت سه ماهه دوم بارداری بررسی می شود الزامی به انجام اکو برای همه خانم های باردار نیست. بر اساس مطالعات انجام شده در موارد زیر انجام اکو توسط پزشک توصیه می شود.

کاربرد اکوکاردیوگرافی قلب جنین

  1) وجود بیماری لوپوس در مادر

• بیماری لوپوس یک اختلال خودایمنی است که در آن دو نوع آنتی بادی اتو ایمیون  با نام های anti-La(SSB) و anti-Ro (SSA) تولید شده که توانایی عبور از جفت را دارند. در صورتی که این آنتی بادی ها به جنین برسند می توانند روی ضربان قلب جنین اثر گذاشته و منجر به مرگ داخل رحمی جنین شوند.

• در صورت تشخیص به موقع اثر آنتی بادی بر جنین می توان با دادن دارو بی نظمی قلبی را بر طرف نمود. احتمال انتقال آنتی بادی های لوپوس یه جنین در هفته های ۱۸ الی ۲۴ بارداری بیش از هر زمان دیگر است از این رو توصیه می شود در این بازه زمانی هر ۲ هفته یک بار اکوکاردیوگرافی قلب جنین انجام شود.

 

2) داشتن سابقه بیماری های مادرزادی قلبی در خانواده یا فرزندان قبلی

• از آنجایی که عامل وراثت در بروز برخی بیماری های مادرزادی قلبی اثرگذار است توصیه می شود در صورت داشتن چنین سابقه ای در دوران بارداری اکوی قلب جنین انجام شود.

 3) بارداری با روش IVF
   
 4)  بیماری های متابولیکی مادر نظیر دیابت

• در مواردی که مادر به دیابت آشکار مبتلا است، قند بالای مادر به جنین منتقل شده و می تواند منجر به بزرگی قلب جنین شود.

 

 5) مصرف داروهای تراتوژن در بارداری نظیر لیتیوم

• وجود آریتمی یا هر گونه شک به نقایص ساختاری قلب در سونوگرافی

•     افزایش یا کاهش ضربان قلب جنین که با اصطلاح تاکی کاردی و برادی کاردی شناخته می شود.

 
6)  احتمال اختلالات کروموزومی در جنین

• در مواردی که احتمال وجود نقایص کروموزومی جنین طبق آزمایشات غربالگری در محدوده متوسط الاخطر یعنی ۱/۲۵۰ الی ۱/۱۰۰۰ قرار بگیرد پس انجام مشاوره ژنتیک، انجام اکوی قلب جنین به مادر پیشنهاد می شود.

  7) وجود هر گونه ناهنجاری یا یافته غیر طبیعی در جنین

• با توجه به احتمال وجود مشکلات قلبی در همراهی با  ناهنجاری های مادرزادی، در صورتی که  هر گونه یافته غیر طبیعی در سونوگرافی دیده شود جهت اطمینان از سلامت قلب جنین، اکوکاردیوگرافی توصیه می شود.

   8) هیدروپس جنینی

• یکی از علل بروز هیدروپس در جنین مشکلات قلبی است. از این رو برای یافتن علت ایجاد کننده هیدروپس اکوی قلب می تواند کمک کننده باشد.

9) شفافیت پس گردنی (NT) بالای جنین

• در ناهنجاری قلب و عروق، هم در جنین های نرمال و هم در جنین های غیر طبیعی از نظر کروموزوم، افزایش NT  دیده می شود لذا نقایص قلبی یکی از علل شایع NT  بالای جنین است. بنابر این حتی در صورت طبیعی بودن نتیجه آمنیوسنتز و کاریوتیپ جنین، انجام اکوی قلب جنین ضروری است.

 

10) دوقلوهای مونوکوریونی که  از یک جفت تغذیه می کنند.

• در نهایت لازم به یادآوری است که هیچ کدام از روش های تشخیص قبل از تولد نمی توانند به صورت صد در صد سلامت جنین را تضمین کنند. شرایط قرار گرفتن جنین، BMI بالای مادر و چربی شکمی عواملی هستند که می توانند با وجود مهارت پزشک دقت نتایج اکوکاردیوگرافی قلب جنین را کاهش دهند.