بافت شناسی سرطان ریه

از نظر بافت شناسی، سرطان ریه به دو گروه اصلی تقسیم می­شود: سرطان ریه بدون سلول­های کوچک (NSCLC) و سرطان ریه با سلول های کوچک (SCLC).

طی یک دهه­ ی اخیر مشخص شده است که زیر گروه های سرطان ریه بدون سلول های کوچک (NSCLC) از نظر مولکولی از طریق جهش های پیش راننده­ ی مکرر در چندین ژن انکوژن مانند ژن های AKT1، ALK، BRAF، EGFR، HER2، KRAS، MET، NRAS ، PIK3CA، RET و ROS1 ایجاد می ­شوند ( لیست این ژنها در جدول شماره 1 آورده شده اند). یک ژن دخیل دیگر هم که یک کیناز تغییر یافته است MET می باشد. جهش­ های "راننده" منجر به فعال شدن پروتئین­های جهش یافته ای می­شوند که در مسیرهای سیگنال رسانی دخیل هستند. بنابراین این پروتئین های جهش یافته موجب القای تومورزایی و بقای آن می­شوند. این جهش ها معمولا به ندرت به طور همزمان در یک نوع تومور یافت می­شوند. در تمام نمونه­ های بافتی سرطان ریه­ بدون سلول­های کوچک (شامل آدنوکارسینوما، کارسینومای سلول­های فلسی شکل و کارسینومای سلولی بزرگ) و همچنین درافرادی که در حال حاضر یا در گذشته سیگاری بوده­اند و همچنین افراد غیر سیگاری (طبق تعریف افرادی که کمتر از100 سیگار در طول عمر خود مصرف کرده­ اند)، این جهش­ها یافت می­شوند. افراد غیر سیگاری که مبتلا به آدنوکارسینوما هستند دارای نرخ بالاتری از جهش در ژن­های EGFR، HER2، ALK، RET و ROS1 هستند. مهم­تر از همه اینکه در حال حاضرمهارکننده­ های کوچک مولکول هدف، برای زیرگروه­های خاصی از بیماران مبتلا به سرطان ریه با مکانیسم مولکولی مشخص، در دسترس و یا در حال توسعه ­اند.

از نظر تاریخی، تلاش برای تعیین ویژگی­های مولکولی پایه­ای در سرطان ریه با کارسینومای سلول­های فلسی شکل (SCC)، نسبت به بیماران مبتلا به سرطان ریه همراه با آدنوکارسینوما، پیشرفت کمتری داشته است. بسیاری از جهش­های راننده که در آدنوکارسینوما یافت می­شوند، درسرطان ریه با سلولهای فلسی شکل بسیار نادر هستند. علاوه براین،  تأثیر عوامل دیگر مانند bevacizumab(Avastin) و  pemetrexed(Alimta) برای کاهش اثرات سرطان ریه با سلولهای فلسی شکل تأیید نشده اند. بنابراین بیماران مبتلا به این نوع سرطان (SCC) گزینه­های درمانی کتری نسبت به بیماران مبتلا به سرطان ریه بدون سلول­های فلسی شکل، دارند. علی­رغم این هشدارها، جهش­های راننده که ممکن است با درمان هدفمند بیماران مبتلا به سرطان ریه با سلول­های فلسی شکل مرتبط­ اند، در حال ظهور است. ژن­های تغییر یافته شامل FGFR1 و DDR2 و همچنین PIK3CA هستند. علاوه براین، نتایج حاصل از یک مطالعه­ی ژنومیک گسترده بر روی سرطان ریه با سلول­های فلسی شکل تعداد زیادی اهداف درمانی بالقوه را معرفی کرده اند که انتظار می­رود در آزمایشات بالینی آینده ، مورد تأیید قرار گیرند.

درادامه، مروری جامع از چندین انکوژن شناخته شده­ی مهم در ایجاد سرطان ریه، آورده شده است. در صورت امکان، حضور یک جهش خاص در ارتباط با پارامترهای بالینی مشخص مانند پاسخ به شیمی درمانی معمول و عوامل هدفمند، می­باشد. در حال حاضر، اطلاعات فقط برای درمان مراحل پیشرفته ( مراحل IIIB/IV) آورده شده است.

جدول 1. فراوانی جهش­ها و دسترسی به درمان هدفمند در سرطان ریه بدون سلولهای کوچک (NSCLC)

Reference

https://www.mycancergenome.org/content/disease/lung-cancer/