ژنتیک
بیماری شارکوت ماری توث به علت جهش در ژن های مختلف ایجاد می شود. این ژن ها پروتئین هایی را می سازند که در عملکرد سلول های عصبی محیطی در کف پا، پاها، و دستان نقش دارند. جهش های ژنی که باعث ایجاد بیماری شارکوت ماری توث می شوند عملکرد پروتئین ها را به شکل ناشناخته ای تحت تاثیر قرار می دهند. به احتمال زیاد جهش ها باعث تخریب آکسون ها می شوند و یا بر روی سلول های تولید کننده میلین اثر می گذارند. در نتیجه، سلول های عصبی محیطی به مرور توانایی تحریک کردن ماهیچه ها و انتقال سیگنال های حسی به مغز را از دست می دهند.
جهش در ژن های مختلف باعث ایجاد علائم و نشانه هایی با شدت متفاوت و یا انواع متفاوتی از بیماری شارکوت ماری توث می شود.
CMT1 به علت جهش در ژن های مختلف ایجاد می شود مانند: CMT1A و CMT1E به علت جهش در ژن PMP22 ، CMT1B به علت جهش در ژن MPZ ، CMT1C به علت جهش در ژن LITAF ،CMT1D به علت جهش در ژن EGR2 و CMT1Fبه علت جهش در ژن NEFL ایجاد می شوند.
CMT2 هم در اثر جهش در تعداد زیادی از ژن ها ایجاد می شود مانند: CMT2A در اثر جهش در ژن های MFN2 و KIF1B ، CMT2B در اثر جهش در ژن RAB7A ، CMT2B1 در اثر جهش در ژن LMNA ، CMT2C در اثر جهش در ژن TRPV4 ، CMT2D در اثر جهش در ژن های BSCL2 و GARS ، CMT2Eدر اثر جهش در ژن NEFL ، CMT2Fدر اثر جهش در ژن HSPB1 ، CMT2I و CMT2J در اثر جهش در ژن MPZ ، CMT2Kدر اثر جهش در ژن GDAP1، CMT2L در اثر جهش در ژن HSPB8 ایجاد می شوند. جهش های معینی در ژن DNM2 باعث ایجاد یک نوع CMT2 می شود.
CMT4 در اثر جهش در ژن های زیر ایجاد می شود: CMT4A در اثر جهش در ژن GDAP1 ، CMT4B1 در اثر جهش در ژن MTMR2، CMT4B2 در اثر جهش در ژن SBF2، CMT4C در اثر جهش در ژن SH3TC2 ، CMT4D در اثر جهش در ژن NDRG2 ، CMT4E در اثر جهش در ژن EGR2 ، CMT4F در اثر جهش در ژن PRX، CMT4H در اثر جهش در ژن FGD4 و CMT4J در اثر جهش در ژن FIG4 ایجاد می شود.
انواع حد واسط بیماری در اثر جهش در ژن های DNM2 ، MPZ ، YARS و GDAP1 ایجاد می شوند. CMTX به علت جهش در ژن هایی مثل GJB1 (CMTX1) و PRPS1 (CMTX5) ایجاد می شود.
الگوی وراثت
الگوی وراثت در انواع مختلف بیماری شارکوت ماری توث متفاوت است. CMT1و بیشتر موارد CMT2و بسیاری از اشکال حد واسط بیماری دارای الگوی اتوزومی غالب هستند.
CMT4، بعضی از انواع CMT2 و برخی از فرم های حد واسط بیماری دارای الگوی وراثتی اتوزومی مغلوب هستند.
CMTX الگوی وراثتی وابسته به X دارد. در برخی از موارد بیماری نتیجه یک جهش جدید بوده و بیمار هیچ گونه سابقه خانوادگی ندارد.
تشخیص ژنتیکی
سه نوع شارکوت ماری توث نوع 1 (CMT1A) ، شارکوت ماری توث نوع 2 (CMT2A2) و شارکوت ماری توث نوع 4 (CMT4A) توسط روش های ژنتیکی تشخیص داده می شوند.
شارکوت ماری توث نوعA1 در اثر مضاعف شدگی ژن PMP22 رخ می دهد. این ژن بر روی بازوی کوتاه کروموزم 17 قرار دارد و پروتئین PMP22 را می سازد. وجود یک نسخه اضافی ژن PMP22 باعث اختلال در فرایند پرازش این پروتئین می شود. پردازش ناقص این پروتین باعث نایداری میلین می شود. در ژن PMP22 موتاسیون های نقطه ای هم رخ می دهد. به این نوع بیماری شارکوت ماری توث نوع 1E گفته می شود. حذف ژن PMP22 باعث ایجاد نوعی بیماری به نام بیماری palsies neuropathy with liability to pressure (HNPP) میشود.
بررسی حذف یا مضاعف شدگی ژن PMP22 با روش Real Time PCR Quantitative انجام میگیرد. در این روش کمیت قطعات DNA با استفاده از اندازه گیری آستانه ورود به فاز لگاریتمی (Ct) در آزمایش PCR تعیین می گردد. البته یک کنترل داخی نیز مورد نیاز است که تفاوت در. این کنترل داخلی معمولاً ژن آلبومین به عنوان کنترل داخلی در نظر گرفته میشود و تکثیر آن با ژن PMP22 مقایسه می گردد. با رسم نمودار تکثیر این دو ژن وضعیت فرد مشخص میشود. در نمونه افراد سالم هر دو ژن تقریباً به صورت همزمان وارد فاز تکثیر می شوند. اما حذف یک کپی از ژن PMP22 باعث می شود که نمونه با تأخیر وارد فاز لگاریتمی شود. مضاعف شدگی ژن PMP22 باعث می شود که این ژن زودتر از ژن آلبومین وارد فاز لگاریتمی شود.
شارکوت ماری توث نوع 2A در اثر جهش در ژن MFN2 ایجاد می شود. ژن MFN2 با روش توالی یابی بررسی می شود. این ژن روی بازوی کوتاه کروموزم یک قرار دارد . برای توالییابی ژن ابتدا تمام 17 اگزون ژن توسط پرایمرهای اختصاصی و آزمایش PCR تکثیر میشود. سپس محصول PCR توالی یابی می گردد.
شارکوت ماری توث نوع 4A در اثر جهش در ژن GDAP1 ایجاد می شود. این ژن روی بازوی بلند کروموزم 8 قرار دارد و دارای 6 اگزون می باشد. هر 6 اگزون ژن توسط PCR تکتیر می شوند و محصول PCR توالی یابی می گردد.
برای تشخیص پیش از تولد بیماری شارکوت ماری توث در بارداریهای پرخطر DNA استخراج شده از نمونههای جنینی توسط روش آمینوسنتز و یا CVS گرفته شده اند مورد آزمایش قرار میگیرد. در ضمن الل بیماری زا در فرد بیمار خانواده بایستی از قبل مشخص شده باشد.
نوع نمونه درخواستی: 6 میلی لیتر خون حاوی EDTA .نمونه خون بایستی در جای خنک نگه داری و از یخ زدن محافظت شود. 20 میلی گرم پرز جفتی یا 20 میلی لیتر مایع آمنیوتیک
درمان
درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد. بستن مچ پا می تواند به راه رفتن بیمار کمک کند. برای تسکین درد از مسکن ها استفاده می شوند. انجام ورزش و تقویت عضلات باعث تاخیر و یا کاهش از دست دادن عضلات می شود. ورزش های شنا و دوچرخه سواری به بیمار را توصیه می شود، زیرا این ورزش ها روی ماهیچه و مفاصل فشار وارد نمی کنند. در زمینه ژن درمانی در شارکوت ماری توث نوع 1A توجهات به سمت خاموش کردن ژن PMP22 و یا کاهش تنظیم بیان آن به منظور کاهش مقدار بیان ژن معطوف شده است.