تکنیک FISH

سیتوژنتیک مولکولی شامل مجموعه تکنیک‌هایی است که با عنوان FISH شناخته می شوند که در آن پروب‌های DNA با برچسب‌های فلورسنت رنگی مختلف به منظور تجسم یک یا چند منطقه خاص ژنوم برچسب‌گذاری می شوند. این روش به عنوان یک تست سریع و حساس برای تشخیص تغییرات کروموزومی مرموز یا ظریف استفاده می‌شود. برخلاف تجزیه و تحلیل کاریوتایپ متافازی حاصل از روش‌های سیتوژنتیکی معمول، در این تکنیک نیازی به کشت سلول نیست و برای انجام آن می توان به طور مستقیم از سلول‌ها و بافت‌های تازه یا بافت تثبیت شده با پارافین جهت ارزیابی سریع استفاده نمود. در سال‌های اخیر، همراه با کشف تعداد بی‌شماری از ژن‌های مرتبط با بیماری‌ها، کاربردهای FISH در تشخیص بیماری‌های ژنتیکی، بدخیمی‌های خونی و تومورها گسترش بیشتری یافته است.

 

 مراحل تکنیک FISH:

1) آماده سازی نمونه

2) دناتوره پروب و نمونه

3) هیبریداسیون پروب به سلول‌های هدف یا گستره متافازی

4) شستشوی پروب‌های اضافه

5) تشخیص با استفاده از میکروسکوپ فلورسنت ساده با مجموعه فیلترهای مناسب

 

 

کاربرد تکنیک FISH:

این تکنیک ابزار بسیار مناسبی به جهت مطالعه موارد زیر می‌باشد:

1. ساختار و عملکرد کروموزوم‌های پلی‌پلوئیدی و آنیوپلوئیدی

2. دخول ژن بیگانه

3. تکامل ژنوم

4. تعیین نقشه فیزیکی ژن‌ها

5. بررسی موفقیت پیوند مغز‌استخوان

6. تشخیص آنیوپلوئیدی‌های شایع کروموزوم‌های 13، 18، 21، X وY

7. تشخیص کروموزوم‌های نامتعادل حاصل از حذف یا جابه‌جایی‌هایی که در فرزند پیشین یا پدر، مادر شناسایی شده باشند

8. تشخیص سندرم‌های ریز حذف (micro-deletion) نظیر: سندرم دی‌جورج، آنجلمن، پرادرویلی، ویلیامز….

9. تأیید و تشخیص موزاییسم

10. بررسی اختلالات ژنی در سرطان‌ها با استفاده از بلوک‌های پارافینی نمونه‌های بیوپسی بیماران سرطانی نظیر سرطان سینه در بررسی تکثیر ژن HER2

11.تشخیص ژنتیکی پیش از لانه گزینی(PGD)

 

کاربرد تکنیک FISH در تشخیص سرطان‌های شایع:

این روش به جهت زمان کمتر برای تشخیص بیماری‌های ژنتیکی ازجمله شناسایی سرطان‌ها و کمک به درمان آن‌ها نسبت به روش‌های معمول شناسایی اختلالات ژنتیکی مناسب‌تر می‌باشد. در این روش اختلالات خاص ژنتیکی قابل ردیابی میباشد. این تکنیک درمان را ساده‌تر نموده و بیمار آسیب کمتری از لحاظ روحی و جسمی به دلیل شناسایی و درمان می‌بیند تشخیص جا به جایی BCR/ABL1، تکثیر بیش از حد ژن HER2 و نوآرایی ALK با استفاده از FISH جهت درمان هدفمند لوسمی میلوئیدی مزمن، سرطان پستان و آدنوکارسینومای ریه از اهمیت زیادی برخوردار است. این روش در تشخیص انواع سرطان‌ها شامل موارد زیر کاربرد دارد.

1. سرطان های خونی

2. لوسمی از نوع ALL

3. لوسمی از نوعCML

4. her2) positive( سرطان پستان

5. سرطان معده

6. سرطان مثانه

            Anguiano, A., et al., Spectral Karyotyping for identification of constitutional chromosomal abnormalities at a national reference laboratory. Molecular cytogenetics, 2012. 5(1): p. 3.

 Wan, T.S., Cancer cytogenetics: methodology revisited. Annals of laboratory medicine, 2014. 34(6): p. 413-425.

 Ratan, Z.A., et al., Application of Fluorescence In Situ Hybridization (FISH) Technique for the Detection of Genetic Aberration in Medical Science. Cureus, 2017. 9(6).

   García‐García, E., et al., Hybridization for human epidermal growth factor receptor 2 testing in gastric carcinoma: a comparison of fluorescence in‐situ hybridization with a novel fully automated dual‐colour silver in‐situ hybridization method. Histopathology, 2011. 59(1): p. 8-17.