آزمایشات انعقاد خون
CT : مقادیرB.U.N بطور ساده زمان لخته شدن خون را نشان میدهد.
PT زمان پروترومبین : از علل افزایش PT به تنهایی، میتوان به کمبود فاکتور VII و XIII اشاره کرد. از عل افزایش PT کمبود فاکتورهای I، II، V و X اشاره کرد.
PTT : از علل افزایش PTT به تنهایی میتوان به کمبود فاکتورهای VIII، IX، XI و XII اشاره کرد.
TT : زمان ترومبین – با اختلالات مربوط به فیبرینوژن، دچار افزایش میشود.
آزمایشات فاز التهابی و ایمنی
ESR : سرعت رسوب گویچه های سرخ آزمایشی کلی و غیر اختصاصی که در تمام بیماری های التهابی بالا می رود
C-Reactive-protein یا CRP : نشانگر التهاب حاد است . در بسیاری از بیماری های خود ایمنی و التهابی و عفونی و همچنین در انتهای بارداری بالا می رود
Anti-DNA,RF,ANA,…(آزمایشات خود ایمنی) : هر کدام از این فاکتور ها یا هر یک از انواع آنها در انواع خاصی از بیماری های خود ایمنی بالا می روند و احتمال ابتلا به این بیماری ها را مطرح می سازند.
آزمون خونی بارداری
بتا HCG : مقادیر بالای بتا HCG ، معمولاً نشان دهنده حاملگی میباشد ولی در موارد نادر، در تومورهای تخمدان، بارداری چندقلو و برخی حاملگیهای غیرطبیعی، بیش از حد انتظار بالا میرود.
آزمون های عملکرد تیروئیدی
T4 (کل T4) : در هیپرتیروئیدی (پرکاری تیروئید به دلایل مختلف) و داروهایی همانند استروژن، متادون و کلوفیبرات بالا میرود.
T3 (کل T3) : در تیروئیدیت، پرکاری تیروئید، سرطان تیروئید و مصرف برخی داروها بالا میرود. در بیماریهای مزمن و سوء تغذیه، کمکاری تیروئید و مصرف برخی داروها پایین میآید.
FT4 (آزادT4) : میزان هورمون تیروکسین که در خون آزاد است (و به پروتئینها متصل نیست) را نشان میدهد. به همین دلیل تحت تأثیر بیماریهای دیگر قرار نمیگیرد.
RT3U : نشاندهنده برداشت هورمون T3 توسط خون است و همانند T4 در بیماریهای مختلف بالا یا پایین میرود.
TSH : توسط هیپوفیز ترشح میشود و باعث ترشح هورمونها از تیروئید میگردد. در کمکاری تیروئید و مصرف برخی داروها، مقدار آن افزایش مییابد.
آزمون عملکرد کبد
SGPT یا ALT : در بیماریهای کبدی، بیماریهای کلیوی، پانکراتیت، مصرف الکل میزان آن بالا میرود. همچنین در بسیاری از بیماریهای التهابی میزان آن افزایش مییابد.
SGOT یا AST : در بیماریهای قلبی، پانکراتیت، بیماریهای کبدی، بیماریهای عضلانی، مصرف الکل و آسیبهای جسمانی میزان آن بالا میرود. همچنین در بسیاری از بیماریهای التهابی میزان آن افزایش مییابد.
AL.ph فسفاتاز قلیایی : در رشد استخوانی، بدخیمیها، ترمیم شکستگیها، بیماری پاژه، بیماریهای کبدی، نارسایی قلبی، بارداری، پرکاری غده پاراتیرویید و بسیاری بیماریهای دیگر بالا میرود.
Bilirubin : افزایش آن باعث بروز پدیده زردی میشود. در آسیبها و بیماریهای کبدی، انسداد مجاری صفراوی، همولیز و گرسنگی میزان آن افزایش مییابد. انسداد مجاری صفراوی و بیماریهای مربوط به آن، منجر به بالا رفتن بیلیروبین مستقیم میشوند.
Albumin : در حالاتی نظیر کم آبی و دیابت بیمزه، میزان آن افزایش مییابد. در بیماریهای کبدی، CF، سوء تغذیه، IBD، برخی بیماریهای کلیوی و کبدی، برخی انواع بدخیمیها و برخی بیماریهای بافت همبند میزان آن کاهش مییابد.
آزمایش مدفوع
در این آزمایش، مقدار اندکی از مدفوع، از جهت وجود انگل و باکتریهای غیرطبیعی، همچنین وجود خون، مورد ارزیابی میکروسکوپی قرار میگیرد . علاوه بر تشخیص خون و عفونت، آزمایش مدفوع در تشخیص برخی بیماریهای گوارشی و تغذیهای نیز کمککننده است. – در صورت وجود خونریزی قابل توجه از دستگاه گوارش (همانند زخم معده)، در مدفوع مقادیر زیادی خون در مدفوع دیده میشود. ولی خونریزیهای کوچکتر و مزمنتر، تنها با آزمایش میکروسکوپی قابل مشاهده هستند. به وجود مقادیر اندک خون در آزمایش میکروسکوپی، خون مخفی یا Occult Blood (به اختصار: O.B) گفته میشود. – از آنجا که درصد زیادی از حجم مدفوع از باکتریهای طبیعی روده تشکیل شده، در آزمایش مدفوع، فقط وجود انگلها یا باکتریهای بیماریزا گزارش میگردد. – ممکن است قبل از انجام آزمایش، از شما خواسته شود از خوردن غذاها یا داروهای خاصی پرهیز نمایید. عدم توجه به این دستورات، ممکن است به گزارش مثبت کاذب یا منفی کاذب وجود خون در مدفوع بیانجامد.
آزمایش ادرار
color : رنگ ادرار، علاوه بر بیماریهای مختلف، از نوع غذا و میزان مایعات مصرف شده نیز تأثیر میگیرد.
S.G وزن مخصوص : علاوه بر برخی بیماریها، به ساعت انجام آزمایش، میزان مصرف مایعات و میزان فعالیت و ورزش نیز بستگی دارد.
گلوکز، کتون، پروتئین : در صورت وجود در ادرار، ممکن است نشانه اختلال عملکرد کلیه یا برخی بیماریهای متابولیک باشند.
نیتریت، گلبول سفید و گلبول قرمز : وجود گلبول سفید (Leukocytes) یا گلبول قرمز در ادرار ممکن است بدلیل عفونت یا آسیب مجاری ادراری باشد.
(U/C) کشت ادرار : طولانیتر از آزمایش ساده ادرار است. نمونه ادرار جهت رشد باکتریهای بیماریزا کشت داده میشود و در صورت وجود باکتری، حساسیت آن به آنتیبیوتیکهای مختلف، ارزیابی و گزارش میشود.
آزمونهای عملکرد کلیه
خون :
BUN اسیداوریک و کراتینین خون : مقادیرB.U.N اسیداوریک و کراتینین خون، در بسیاری از بیماریهای کلیه، همچنین در برخی بیماریهای کبد، عضلات و … افزایش مییابد.
ادرار :
پروتئین ادرار ۲۴ ساعته : در بسیاری از بیماریهای کلیه مقدار آن افزایش مییابد. از آنجا که مقدار پروتئین و کراتینین ادرار در ساعات مختلف شبانهروز بسیار متغیر است، جمعاوری دقیق و صحیح ادرار در طول ۲۴ ساعت اهمیت فراوانی در نتایج این دو آزمایش دارد.
Creatinine (ادرار ۲۴ ساعته) : در بارداری، فعالیت شدید و برخی موارد دیگر بالا میرود. در بسیاری از بیماریهای کلیه، نارسایی قلبی، شوک و کمآبی پایین میآید.
آنتیژن اختصاصی پروستات
PSA : نوعی گلیکوپروتئین (ترکیبی از پروتئین و قند) است که در سلولهای پروستات در مردان وجود دارد. این آنتیژن، به مقادیر کم در خون تمامی مردان یافت میشود ولی در بیماریهای پروستات، مقدار ان بالا میرود. از آنجایی که این آزمون، ممکن است در مواردی بطور کاذب، منفی باشد، لازم است همواره همراه با معاینات بالینی انجام گردد. بهرحال انجام معاینه بالینی بهمراه اندازهگیری سطح PSA، در مردان میانسال و بعد از آن، در تشخیص زودهنگام بیماریهای پروستات، بخصوص سرطان پروستات، بسیار مفید است.
آنزیم های قلبی
CK : در بیماریهای قلبی و سکته قلبی، عفونتهای ویروسی، کمکاری تیروئید، بیماریهای عضلانی، فعالیت و استرس شدید میزان آن بالا میرود. CK-MB بسیار اختصاصیتر است ولی در بیماریهای عضلانی و نیز در ورزشکاران ممکن است بالا برود.
Troponin T Troponin I : در انفارکتوس و ایسکمی قلبی افزایش مییابد. بسیار اختصاصی است ولی ممکن است در آنژین صدری ناپایدار و نارسایی مزمن کلیه هم بالا رود.
AST : در نارسایی حاد کلیه، انفارکتوس قلبی، هپاتیت، کمخونی، پانکراتیت، بیماریهای ویروسی و عضلانی میزان آن بالا میرود.
LDH : در انفارکتوس قلبی، بیماری کبدی، کمخونی، پانکراتیت و آسیب عضلانی، مقادیر آن (با تأخیر) بالا میرود.
پاپ اسمیر دهانه رحم
در آزمایش پاپ اسمیر، با نمونهبرداری از سلولهای سرویکس، احتمال بروز ناهنجاری یا بیماری در این بخش از دستگاه تناسلی زنانه بررسی میگردد. سرویکس، به محل اتصال رحم به واژن گفته میشود و ازجمله شایعترین مکانهای بروز سرطان در زنان است.پاپ اسمیر، راهی مناسب جهت تشخیص زودهنگام یا جلوگیری از بروز سرطان سرویکس است. در روش پاپ اسمیر، به کمک یک برس ظریف و کوچک، از سلولهای مخاط سرویکس نمونهبرداری میشود و بررسی لازم بعمل میآید. توصیه میشود تمامی بانوان متأهل بین ۲۰ تا ۶۵ سالگی، هر ۳ تا ۵ سال تحت آزمایش پاپ اسمیر قرار گیرند. چنانچه آزمایش پاپ اسمیر، دچار درجاتی از تغییرات باشد، ممکن است بنا به صلاحدید پزشک، نیاز به دفعات بیشتری از پاپ اسمیر، یا آزمایشهای دیگر باشد. چنانچه آزمایش پاپ اسمیر به موقع انجام شده باشد، بیش از ۹۵% از تغییرات گزارش شده در پاپ اسمیر، به حالت طبیعی برمیگردند و سایر موارد نیز بخوبی قابل درمان میباشند.
چربی های خون، کلسترول و تریگلیسیرید
TG (تری گلیسرید) : در چاقی، برخی اختلالات ارثی، بیماریهای کبد، کلیه و پانکراس، مقدار آن بالا میرود. در سوء تغذیه، مقدار آن پایین میآید.
Cholesterol کلسترول خون : علاوه بر نوع تغذیه، در کمکاری تیروئید، دیابت، بارداری و برخی بیماریهای کلیه و کبد بالا می رود. ممکن است کلسترول بصورت خانوادگی بالا باشد.
LDL : افزایش آن با افزایش خطر عوارض قلبی – عروقی همراه است.
HDL : در صورت کاهش به کمتر از ۴۰، خطر عوارض قلبی – عرقی افزایش مییابد. نسبت LDL به HDL ۴ باشد.
شمارش کامل سلولهای خون
Hg (هموگلوبین) ، RBC (گلبول قرمز) : هموگلوبین، مسئول حمل اکسیژن در داخل سلولهای قرمز خون است. پرخونی، کمبود مزمن اکسیژن، تشنگی، از عوامل افزایش RBC و Hg میباشند. کاهش این مقادیر، نشانه کمخونی (به هر دلیل) میباشد.
HCT (هماتوکریت) : هماتوکریت، بیانگر حجمی از خون است که توسط سلولهای قرمز اشغال شده و به اندازه و تعداد سلولهای قرمز بستگی دارد. شاخصهای دیگر، نشانههایی از حجم متوسط سلولهای قرمز و میزان هموگلوبین موجود در آنها میباشد. دانستن آنها در تشخیص نوع کمخونی یا سایر بیماریهای مرتبط به سلولهای قرمز، مفید است.
WBC (گلبول سفید) : در عفونت حاد، التهاب، صدمات و سرطانهایی مثل لوسمی بالا میرود. در برخی بیماریهای ایمنی، پس از برخی بیماریهای ویروسی و برخی بیماریهای مادرزادی کاهش مییابد.
Differential : نوتروفیلها، ائوزینوفیلها، بازوفیلها. لنفوسیتها و مونوسیتها، هرکدام درصد خاصی از سلولهای سفید را تشکیل میدهند و در جریان بیماریهای مختلف التهابی و عفونی، ردههای مختلفی از آنها تغییر میکنند.
Plt (پلاکتها) : افزایش تعداد آنها با افزایش خطر تشکیل لخته در خون و کاهش تعداد آنها با خطر اختلال در انعقاد خون همراه است. به دلایل متعددی ممکن است تعداد پلاکتها در خون تغییر کند.
گازهای خون شریانی
PH : نشاندهنده میزان اسیدیته خون. مقادیر آن تحت تأثیر کارکرد صحیح کلیه، ریه و متابولیسم بدن است.
PCO2 : نشاندهنده فشار گاز دیاکسید کربن و اکسیژن مقادیر آنها تحت تأثیر عملکرد ریههاست.
PO2 : نشاندهنده فشار گاز دیاکسید کربن و اکسیژن مقادیر آنها تحت تأثیر عملکرد ریههاست.
HCO3 : بسته به عملکرد ریه، کلیه، اسیدیته و متابولیسم بدن، تغییر میکند.
O2 (اشباع اکسیژن) : نشاندهنده کفایت اکسیژنرسانی خون به بدن
هورمونهای جنسی زنانه
LH : افزایش شدید آن در میانه چرخه قاعدگی، منجر به تحریک تخمکگذاری میشود. پس از آن بمدت یک هفته بالا میماند تا باعث ترشح پروژسترون از جسم زرد گردد.
FSH : FSH باعث رسیدگی تخمکها و ترشح استرادیول در نیمه اول چرخه قاعدگی میشود.
estradiol استرادیول : همزمان با تحریک تخمدان و بلوغ تخمکها، میزان آن بالاتر میرود. در بررسی تخمدانها، جفت و غدد فوق کلیه دارای کاربرد است.
progesterone پروژسترون : پس از تخمکگذاری، پروژسترون داخل رحم را جهت بارداری آماده میکند. در اوایل بارداری، سطح پروژسترون، همچنان بالا میرود.
prolactin پرولاکتین : از غده هیپوفیز ترشح میشود و مسئول نمو پستانها و ترشح شیر است. در بیماریهایی مثل آدنوم هیپوفیز، استرس و کمکاری تیروئید میزان آن بالا میرود.
Blood Test Reference Range Chart |
||
Test |
Reference Range (conventional units) |
|
17 Hydroxyprogesterone (Men) |
0.06-3.0 mg/L |
|
17 Hydroxyprogesterone (Women) Follicular phase |
0.2-1.0 mg/L |
|
25-hydroxyvitamin D (25(OH)D) |
8-80 ng/mL |
|
Acetoacetate |
<3 mg/dL |
|
Acidity (pH) |
7.35 – 7.45 |
|
Alcohol |
0 mg/dL (more than 0.1 mg/dL normally indicates intoxication) (ethanol) |
|
Ammonia |
15 – 50 µg of nitrogen/dL |
|
Amylase |
53 – 123 units/L |
|
Ascorbic Acid |
0.4 – 1.5 mg/dL |
|
Bicarbonate |
18 – 23 mEq/L (carbon dioxide content) |
|
Bilirubin |
Direct: up to 0.4 mg/dL |
|
Total : up to 1.0 mg/dL |
||
Blood Volume |
8.5 – 9.1% of total body weight |
|
Calcium |
8.5 – 10.5 mg/dL (normally slightly higher in children) |
|
Carbon Dioxide Pressure |
35 – 45 mm Hg |
|
Carbon Monoxide |
Less than 5% of total hemoglobin |
|
CD4 Cell Count |
500 – 1500 cells/µL |
|
Ceruloplasmin |
15 – 60 mg/dL |
|
Chloride |
98 – 106 mEq/L |
|
Complete Blood Cell Count (CBC) |
Tests include: hemoglobin, hematocrit, mean corpuscular hemoglobin, mean corpuscular hemoglobin concentration, mean corpuscular volume, platelet count, white Blood cell count |
|
Copper |
Total: 70 – 150 µg/dL |
|
Creatine Kinase (CK or CPK) |
Male: 38 – 174 units/L |
|
Female: 96 – 140 units/L |
||
Creatine Kinase Isoenzymes |
5% MB or less |
|
Creatinine |
0.6 – 1.2 mg/dL |
|
Electrolytes |
Test includes: calcium, chloride, magnesium, potassium, sodium |
|
Erythrocyte Sedimentation Rate (ESR or Sed-Rate) |
Male: 1 – 13 mm/hr |
|
Female: 1 – 20 mm/hr |
||
Glucose |
Tested after fasting: 70 – 110 mg/dL |
|
Hematocrit |
Male: 45 – 62% |
|
Female: 37 – 48% |
||
Hemoglobin |
Male: 13 – 18 gm/dL |
|
Female: 12 – 16 gm/dL |
||
Iron |
60 – 160 µg/dL (normally higher in males) |
|
Iron-binding Capacity |
250 – 460 µg/dL |
|
Lactate (lactic acid) |
Venous: 4.5 – 19.8 mg/dL |
|
Arterial: 4.5 – 14.4 mg/dL |
||
Lactic Dehydrogenase |
50 – 150 units/L |
|
Lead |
40 µg/dL or less (normally much lower in children) |
|
Lipase |
10 – 150 units/L |
|
Zinc B-Zn |
70 – 102 µmol/L |
|
Lipids: |
||
Cholesterol |
Less than 225 mg/dL (for age 40-49 yr; increases with age) |
|
Triglycerides |
10 – 29 years |
53 – 104 mg/dL |
30 – 39 years |
55 – 115 mg/dL |
|
40 – 49 years |
66 – 139 mg/dL |
|
50 – 59 years |
75 – 163 mg/dL |
|
60 – 69 years |
78 – 158 mg/dL |
|
> 70 years |
83 – 141 mg/dL |
|
Liver Function Tests |
Tests include : bilirubin (total), phosphatase (alkaline), protein (total and albumin), transaminases (alanine and aspartate), prothrombin (PTT) |
|
Magnesium |
1.5 – 2.0 mEq/L |
|
Mean Corpuscular Hemoglobin (MCH) |
27 – 32 pg/cell |
|
Mean Corpuscular Hemoglobin Concentration (MCHC) |
32 – 36% hemoglobin/cell |
|
Mean Corpuscular Volume (MCV) |
76 – 100 cu µm |
|
Osmolality |
280 – 296 mOsm/kg water |
|
Oxygen Pressure |
83 – 100 mm Hg |
|
Oxygen Saturation (arterial) |
96 – 100% |
|
Phosphatase, Prostatic |
0 – 3 units/dL (Bodansky units) (acid) |
|
Phosphatase |
50 – 160 units/L (normally higher in infants and adolescents) (alkaline) |
|
Phosphorus |
3.0 – 4.5 mg/dL (inorganic) |
|
Platelet Count |
150,000 – 350,000/mL |
|
Potassium |
3.5 – 5.0 mEq/L |
|
Prostate-Specific Antigen (PSA) |
0 – 4 ng/mL (likely higher with age) |
|
Proteins: |
||
Total |
6.0 – 8.4 gm/dL |
|
Albumin |
3.5 – 5.0 gm/dL |
|
Globulin |
2.3 – 3.5 gm/dL |
|
|
|
|
Prothrombin (PTT) |
25 – 41 sec |
|
Pyruvic Acid |
0.3 – 0.9 mg/dL |
|
Red Blood Cell Count (RBC) |
4.2 – 6.9 million/µL/cu mm |
|
|
||
Sodium |
135 – 145 mEq/L |
|
Thyroid-Stimulating Hormone (TSH) |
0.5 – 6.0 µ units/mL |
|
Transaminase: |
||
Alanine (ALT) |
1 – 21 units/L |
|
Aspartate (AST) |
7 – 27 units/L |
|
|
|
|
Urea Nitrogen (BUN) |
7 – 18 mg/dL |
|
BUN/Creatinine Ratio |
5 – 35 |
|
Uric Acid |
Male |
2.1 to 8.5 mg/dL (likely higher with age) |
Female |
2.0 to 7.0 mg/dL (likely higher with age) |
|
Vitamin A |
30 – 65 µg/dL |
|
WBC (leukocyte count and white Blood cell count) |
4.3-10.8 × 103/mm3 |
|
White Blood Cell Count (WBC) |
4,300 – 10,800 cells/µL/cu mm |
|