کافئین به خودی خود فاقد ارزش غذایی می باشد. کافئین فاقد مزه بوده و حتی در برخی از داروها وجود دارد. این ترکیب تقریباً همیشه باعث برخی از علائم می شود. در کوتاه مدت، ممکن است که شما احساس انرژی بیشتری داشته باشید ولی در طولانی مدت، مقادیر زیاد کافئین می تواند باعث حذف این علائم شود. بر طبق نظر کلینیک مایو (Mayo Clinic)، مصرف تا 400 میلی گرم کافئین در روز برای اغلب بزرگسالان سالم، ایمن خواهد بود. به یاد داشته باشید که اندازه ی استاندارد فنجان قهوه، 8 اونس (حدود 226 گرم) می باشد. در صورتی که از ماگ استفاده می کنید، احتمال این که 16 اونس یا بیشتر بنوشید زیاد خواهد بود.

زمانی که مقدار یکسانی از کافئین، روزانه مصرف شود، در بدن انسان تلرانس (تحمل) ایجاد می شود. همچنین فاکتورهای دیگری مثل سن، حجم بدن و میزان سلامت کلی می تواند تعیین کننده ی تلرانس به کافئین باشد. اگر می خواهید که مقدار کافئین مصرفی خود را کاهش دهید، بهتر است که میزان مصرف خود را به آرامی کاهش دهید.

 

تاثیر کافئین بر نتایج آزمایشگاه

قهوه و چای به دلیل داشتن کافئین بر بسیاری از نتایج آزمایش خون تاثیر می گذارند. کافئین قند خون را بالا می برد. همچنین بر عملکرد کبد تاثیر می گذارد و به آن علامت می دهد که هورمون هایی را ترشح کند. این هورمون ها بر غده پانکراس و بالتبع هورمون انسولین و نهایتا قند خون تاثیر می گذارند. حتی قهوه های بدون کافئین نیز کمی کافئین دارند و نمی توان با اطمینان خاطر آنها را نوشید و آزمایش خون داد. پس چنانچه تصمیم دارید آزمایش خون بدهید از نوشیدن هردو پرهیز کنید.

 

تاثیر کافئین بر دستگاه عصبی مرکزی

کافئین به عنوان محرک دستگاه عصبی مرکزی شناخته می شود. زمانی که کافئین به مغز برسد، تأثیر قابل توجه آن هوشیاری خواهد بود و شما احساس بیداری بیشتر و خستگی کمتری خواهید داشت. بنابراین، کافئین یکی از اجزای رایج داروهایی است که برای درمان یا مدیریت سردرد ها، میگرن ها (migraines) و خواب آلودگی (drowsiness) استفاده می شود.

همچنین مطالعات نشان داده است که افرادی که به طور منظم قهوه مصرف می کنند، دارای خطر کمتری برای ابتلا به آلزایمر (Alzheimer) و زوال عقل (dementia) بوده و خطر خودکشی را 45 درصد کاهش می دهد. این مزایای گفته شده برای افرادی است که از قهوه ی اکتان بالا (high-octane coffee) و دارای کافئین استفاده می کنند و نه از قهوه ی دکافئینه شده (decaf). اغلب افراد قهوه را جزء نوشیدنی های سالم محسوب می کنند ولی همانند بیشتر غذاها، مصرف بیش از اندازه می تواند عواض جانبی داشته باشد.

رگ های خونی مغز به اثرات کافئین عادت کرده بنابراین اگر به صورت ناگهانی مصرف کافئین قطع شود، می تواند منجر به سردرد شود. دیگر نشانه های قطع مصرف کافئین عبارت اند از :

• اضطراب (anxiety)

• تحریک پذیری و کج خلقی (irritability)

• خواب آلودگی

 

در برخی از افراد، قطع ناگهانی مصرف کافئین منجر به ایجاد لرزش یا رعشه (tremor) می گردد. اگر چه بسیار نادر بوده ولی امکان اوردوز (overdose) با کافئین وجود دارد. علائم اوردوز شامل :

• گیجی (confusion)

• توهم (hallucinations)

• استفراغ (vomiting)

اوردوز می تواند باعث مرگ ناشی از تشنج شود. اوردوز می تواند با مصرف مقادیر زیاد کافئین که اغلب در نوشیدنی های انرژی زا و قرص های رژیمی وجود دارد، حاصل شود. مصرف تا 400 میلی گرم کافئین طبق نظر کلینیک مایو، ایمن خواهد بود که این مقدار برابر حدود 4 فنجان قهوه بوده اگرچه کافئین موجود در نوشیدنی ها طیف گسترده ای دارد.

 

تاثیر کافئین بر دستگاه گوارش و ادراری

کافئین مقدار اسید معده را افزایش داده و می تواند باعث سوزش معده (heartburn) و یا ناراحتی معده گردد. کافئین اضافی نیز در بدن ذخیره نمی شود بلکه توسط کبد پردازش شده و از طریق ادرار دفع می گردد. این می تواند دلیل افزایش ادرار در مدت زمان اندکی پس از مصرف کافئین، باشد.  در صورتی که مشکلات معده را تجربه کرده اید، مثل رفلاکس اسید (acid reflux) یا زخم های معده، از پزشک خود در مورد مصرف کافئین سوال کنید.

 

تاثیر کافئین بر سیستم تنفسی و گردش خون

کافئین در معده جذب می شود و به بالاترین میزان خود در خون طی یک یا دو ساعت خواهد رسید. کافئین می تواند فشار خون را به مدت کوتاهی افزایش دهد. فکر می شود که این تأثیر کافئین به افزایش آدرنالین یا بلاک موقت هورمون های طبیعی که سبب اتساع عروق (گشاد شدن رگ ها) می شوند، ارتباط دارد. در اغلب افراد، اثر طولانی مدت بر روی فشار خون وجود ندارد ولی اگر دارای ریتم نامنظم قلبی (irregular heart rhythm) هستید، کافئین باعث می شود که قلب سخت تر کار کند. در صورتی که مبتلا به فشار خون بالا (هایپرتنشن) و یا مشکلات قلبی هستید، حتماً برای مصرف کافئین با پزشک مشورت کنید. اوردوز ناشی از کافئین می تواند باعث ضربان قلب نامنظم یا سریع و مشکل در تنفس شود. در موارد نادر، کافئین می تواند سبب مرگ به خاطر تشنج یا ضربان قلب نامنظم شود.

 

تاثیر کافئین برسیستم های اسکلتی و عضلانی

مقادیر بالای کافئین می تواند در جذب و متابولیسم کلسیم تداخل داشته باشد و می تواند در پوکی استخوان (osteoporosis) نقش داشته باشد. همچنین مصرف بالای کافئین می تواند باعث کشش عضلانی شود. در صورت قطع مصرف کافئین نشانه ی آن می تواند شامل درد ماهیچه ها باشد.

 

تاثیر کافئین بر سیستم تولید مثل

کافئین از طریق جریان خون وارد جفت می شود. به خاطر محرک بودن آن، کافئین می تواند باعث افزایش ضربان قلب و افزایش متابولیسم جنین شود. همچنین مقادیر زیاد کافئین می تواند باعث آهسته کردن رشد جنین شده و خطر سقط خود به خودی جنین (miscarriage) را افزایش دهد. در بیشتر موارد، مصرف مقدار کم کافئین طی بارداری، ایمن می باشد.

طبق نظر کلینیک مایو، در صورتی که فرد تصمیم بر بارداری دارد باید مقدار کافئین مصرفی خود را بین 200 تا 300 میلی گرم در روز محدود کند. برخی از شواهد به دست آمده حاکی از این است که مقادیر زیاد کافئین می تواند با تولید استروژن و متابولیسم لازم برای بارداری تداخل داشته باشد.