تب دنگی یک بیماری تب دار ویروسی است که به دو شکل خفیف و شدید (خونریزی دهنده) بروز می‌کند و به آن تب استخوان شکن هم می‌گویند. در اوایل قرن بیستم، دانشمندان دریافتند که عامل ایجاد کننده تب دنگی یک ویروس است که از طریق گزش پشه‌های آلوده به این ویروس منتقل می‌شود. ویروس دنگی متعلق به خانواده فلاویویریده Flaviviridae است. این ویروس‌ توسط پشه‌های آلوده به نام Aedes aegypti و Aedes albopictus  منتقل می‌شوند. این پشه‌ها ناقل بیماری‌های دیگری مانند چیکونگونیا و زیکا نیز هستند که با تشخیص به‌ موقع قابل ‌درمان می‌باشند.

تب دنگی در چه مناطقی شایع است؟

تب دنگی در مناطق گرمسیری و نیمه‌ گرمسیری جهان شیوع بیشتری دارد. این بیماری عمدتاً در مناطق استوایی جنوب شرق آسیا، آمریکای جنوبی و آفریقا دیده می‌شود ولی می‌تواند توسط مسافرین یا حمل و نقل کالا به سایر کشورها هم منتقل شود. پشه‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه‌ گرمسیری با آب‌های ایستابی و رطوبت بالا شرایط مناسبی برای تکثیر و انتشار خود پیدا می‌کنند.

علائم تب دنگی چیست؟

پس از گزیده شدن توسط پشه‌های آلوده، ویروس دنگی وارد جریان خون شده و به سلول‌های مختلف بدن مثل کبد، طحال و سیستم ایمنی حمله می‌کند. دوره کمون بین 3 تا 7 روز متغیر است. این بیماری در اکثر موارد باعث تب شدید و علائم شبیه آنفولانزا می‌شود، اما در موارد شدیدتر می‌تواند منجر به عوارض جدی مثل نشت پلاسما و خونریزی از ارگان‌های آسیب‌دیده شود. علائم بالینی تب دنگی شامل تب ناگهانی و شدید، سردرد، درد پشت چشم، درد عضلانی و مفصلی، ضعف و خستگی، تهوع و استفراغ است. در برخی موارد، پوست بیمار ممکن است دچار راش قرمز شود. در صورت بروز این علائم، توصیه می‌شود به پزشک مراجعه شود تا تشخیص و درمان صحیح انجام گیرد.

تب دنگی چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص آزمایشگاهی تب دنگی شامل چندین روش است. یکی از روش‌های تشخیصی آزمایش‌های سرولوژیک برای بررسی وجود آنتی‌بادی‌های اختصاصی تب دنگی IgM و IgG در خون بیمار نیز انجام می‌شود. یکی از روش‌های تشخیصی مهم و دقیق، تست RT-PCR Reverse Transcription Polymerase Chain Reaction است که برای شناسایی RNA ویروس دنگی در نمونه‌های بالینی مثل خون، پلاسما و مایع مغزی نخاعی استفاده می‌شود. این تست می‌تواند تشخیص را در مراحل اولیه عفونت تا چند روز پس از شروع علائم انجام دهد.

اخیرا، روش‌های مولتی پلکس PCR نیز برای تشخیص تب دنگی مورد استفاده قرار گرفته است. در این روش، چندین جایگاه ژنی مختلف ویروس دنگی به‌طور همزمان تکثیر و شناسایی می‌شوند. این روش دقت و حساسیت بالاتری نسبت به تک‌ جایگاهی PCR دارد و می‌تواند علاوه بر ویروس تب دنگی، ویروس‌های زیکا و چیکونگونیا را به‌طور همزمان تشخیص دهد. برای انجام این آزمایش نمونه خون، سرم یا پلاسما افراد باید حداکثر 14 روز بعد از شروع بیماری جمع‌آوری شود.

مزایای استفاده از روش مولتی پلکس PCR برای تشخیص تب دنگی:

افزایش دقت و حساسیت تشخیص نسبت به روش‌های PCR تک جایگاهی

کاهش هزینه و زمان انجام آزمایش در مقایسه با روش‌های دیگر

امکان تشخیص زودهنگام عفونت با ویروس دنگی در مراحل اولیه بیماری

امکان تشخیص بیماری های مشابه تب دنگی مثل زیکا و چیکونگونیا

تب دنگی یک بیماری ویروسی مهم است که می‌تواند باعث عوارض جدی و گاهی کشنده شود.

تشخیص افتراقی تب دنگی ممکن است چالش برانگیز باشد، چون با بیماری‌های دیگر مانند مالاریا، زیکا، تب تیفوئید و سایر بیماری‌ها علائم بالینی یکسانی را داشته باشد.

در آزمایشگاه اریترون، با تشخیص به‌موقع و دقیق این بیماری با استفاده از روش‌های مولتی پلکس PCR نقش مهمی در مدیریت و درمان به‌موقع بیماران ایفا می‌شود.