10 آزمایش نجات بخش
تستهای غربالگری میتوانند وجود یک بیماری را پیش از بروز علایم آن در شما مشخص سازند. تستهای غربالگری مورد نیاز شما به عواملی همچون سن شما، سابقه خانوادگی یک بیماری در خود شما و دیگر عوامل خطرزا بستگی دارند.
1. آزمایش تشخیص سرطان پستان:
هرچه زودتر وجود سرطان پستان را در خود تشخیص دهید، امکان درمان آن بهتر و آسانتر خواهد بود. امکان سرایت سرطانهای پستان ناچیز یا بی اهمیت به غدد لنفاوی و دیگر اندامهای حیاتی بدن مانند ریهها و مغز کمتر است. اگر در دهه بیست سالگی یا سی سالگی عمر خود قرار دارید، پزشک شما باید هر سه سال یک بار معاینه پستان را به عنوان بخشی از معاینه منظم شما در نظر بگیرد. اگر پزشک شما عوامل خطرزای اضافی را در شما مشاهده کند، تستهای غربالگری بیشتری را به شما توصیه خواهد کرد.
غربالگری با ماموگرافی: ماموگرامها به تصاویر برداشته شده با اشعه X با دوز پایین گفته میشود که با استفاده از آنها میتوان پیش از احساس وجود یک غده در پستان غده را تشخیص داد، اگرچه نتایج طبیعی یک ماموگرام الزاماً به این معنا نیست که قطعاً مبتلا به سرطان پستان نیستید. توصیه میشود که از دهه چهل سالگی عمر خود هر سه ساله ماموگرافی را انجام دهید. سپس بین 50 تا 74 سالگی هر یک سال در میان ماموگرافی را انجام دهید. البته اگر در معرض خطر بالای ابتلا به سرطان پستان باشید، پزشک شما غربالگریهای بیشتری را توصیه خواهد کرد.
2. تشخیص سرطان دهانه رحم:
با انجام منظم آزمایش پاپ اسمیر میتوان به آسانی از سرطان دهانه رحم پیشگیری کرد. گردن رحم یک دهلیز یا دالان باریک میان رحم (جایی که کودک رشد میکند) و واژن (مجرای تولد) است. این تشخیص باعث میشود تا پزشک شما، پیش از تبدیل شدن این سلولها به سرطان، آنها را از روی گردن رحم شما حذف کند. مهمترین دلیل سرطان دهانه رحم ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) –یک نوع بیماری مقاربتی- است.
-
غربالگری برای سرطان دهانه رحم: در طول آزمایش پاپ اسمیر پزشک شما بعضی از سلولهای روی دهانه رحم را برای نمونه میگیرد و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه میفرستد. باید تا پیش از بیست و یک سالگی اولین آزمایش آزمایش پاپ اسمیر را انجام دهید و سپس هر سه سال یک بار این آزمایش را تکرار کنید. اگر سن شما سی سال یا بالای سی سال است، توصیه میشود که حداقل هر پنج سال یک بار نیز آزمایشهای ویروس پاپیلوم انسانی را انجام دهید. اگر از نظر جنسی فرد فعالی هستید و در معرض خطر بیماریهای مقاربتی قرار دارید، باید به منظور وجود یا عدم وجود کلامیدیا یا سوزاک در خود تست ترشحات واژنی را انجام دهید.
-
واکسنها برای سرطان دهانه رحم: واکسنهای گارداسیل(Gardasil) و سرواریکس(Cervarix) میتوانند زنان زیر بیست و شش سال را از فشارهای ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی محافظت کند. با وجود این، این واکسنها نمیتوانند از تمام فشارهای سرطانزای ناشی از ویروس پاپیلوم انسانی جلوگیری کنند. بنابراین، انجام آزمایش پاپ اسمیر منظم همچنان دارای اهمیت است. علاوه بر این، تمام سرطانهای دهانه رحم با HPV آغاز نمیشوند.
3. تشخیص پوکی استخوان و استخوانهای شکننده:
پوکی استخوان به حالتی گفته میشود که استخوانهای شخص ضعیف و شکننده هستند. غالباً زنان پس از یائسگی توده استخوانی بیشتری را از دست میدهند، اما مردها نیز دچار پوکی استخوان میشوند. اولین نشانه پوکی استخوان غالباً شکنندگی دردناک پس از زمین خوردن، ضربه و پیچ خوردگی ناچیز است. در ایالات متحده آمریکا حدود نیمی از شکستگیهای زنان 50 سال به بالا به دلیل پوکی استخوان است. خوشبختانه میتوان از پوکی استخوان جلوگیری کرد و در صورت وقوع این بیماری میتوان آن را درمان کرد.
-
تستهای غربالگری پوکی استخوان: یک نوع خاص از اشعه X که معروف به سنجش میزان جذب دوگانه انرژی اشعه X (DXA) است میتواند قدرت استخوانهای شما را اندازه گیری کند و وجود پوکی استخوان را در شما تشخیص دهد. علاوه بر این، DXA میتواند خطر شکستگیهای آتی را نیز پیش بینی کند. این تست غربالگری به تمام زنان 65 ساله به بالا توصیه میشود. اگر عوامل خطرزای پوکی استخوان در شما وجود دارد، باید زودتر این تست غربالگری را انجام دهید.
4. تشخیص سرطان پوست:
سرطان پوست انواع مختلفی دارد و درمان زودهنگام میتواند برای تمام انواع سرطان پوست مفید و موثر باشد. خطرناکترین نوع سرطان پوست ملانوم است که سلولهایی را تحت تاثیر قرار میدهد که تولید کننده رنگ پوست هستند. بعضی از افراد به دلیل عامل وراثت در معرض این سرطان هستند. علاوه بر این، تماس بیش از حد با نور آفتاب نیز احتمال ابتلا به این سرطان را افزایش میدهد. سلول پایهای و سلولهای فلسی از دیگر سرطانهای پوست مرسوم غیر ملانومی هستند.
- غربالگری برای سرطان پوست: مراقب تغییرات به وجود آمده در خالها و کک و مکهای روی پوست خود باشید. به تغییرات به وجود آمده در شکل، رنگ، سایز خالها و کک و مکها توجه کنید. علاوه بر این، توصیه میشود که در طول معاینههای پزشکی منظم خود از پوستشناس یا پزشک متخصص خود بخواهید که پوست شما را نیز معاینه کند.
5. تشخیص فشار خون بالا:
وقتی که سن شما بالا میرود، خطر فشار خون بالا افزایش مییابد، مخصوصاً اگر اضافه وزن یا عادتهای سلامتی بد داشته باشید. فشار خون بالا میتواند بدون هیچ علایم هشدار دهندهای باعث حملههای قلبی یا سکتههای مغزی خطرناک شود. بنابراین، اطلاع از وضعیت فشار خون خود و کنترل آن میتواند جان شما را نجات دهد. علاوه بر این، کاهش فشار خون میتواند از خطرهای طولانی مدتی همچون بیماریهای قلبی و نارسایی کبد جلوگیری کند.
-
غربالگری برای فشار خون: خواندن فشار خون شامل دو عدد است. عدد اول (فشار سیستولیک) نشان دهنده فشار خون شما به هنگام تپیدن قلب است. دومین عدد (فشار دیاستولیک) فشار میان ضربانهای قلب است. فشار خون طبیعی بزرگسالها 80/120 است. به فشار خون بالا پر فشاری خون نیز میگویند که در این حالت دستگاه اندازه گیری فشار خون عدد 90/140 یا بالاتر را نشان میدهد. به فشار خون میان فشار خون طبیعی و پرفشاری خون، پیشپرفشاری خون میگویند که میتواند بیانگر هشداری برای بالا رفتن احتمالی فشار خون باشد. به منظور جلوگیری از عواقب فشار خون بالا به طور منظم فشار خون خود را بررسی کنید.
6. تشخیص سطح کلسترول:
سطح کلسترول بالا میتواند باعث پلاکهایی شودکه شریانهای خون شما را مسدود میکند. پلاکها میتوانند برای سالهای زیادی و بدون آنکه نشانهای داشته باشند در بدن فرد انباشته شده و در نهایت باعث حمله قلبی یا سکته مغزی شوند. علاوه بر این، فشار خون بالا، دیابت و سیگار کشیدن نیز میتوانند باعث انباشته شدن پلاکها شوند. انباشته شدن پلاکها باعث سفت شدن شریانها یا تصلب شرایین میشود. تغییرات سبک زندگی و داروها میتوانند خطر تصلب شرایین را پایین بیاورند.
-
بررسی کلسترول: برای بررسی میزان کلسترول خود باید به مدت دوازده ساعت چیزی نخورید یا به اصطلاح روزه بگیرید. سپس به یک مرکز آزمایش خون مراجعه کنید تا خون شما را آزمایش کنند و میزان کلسترول بد، کلسترول خوب و تریگلیسیریدها (چربی خون) را تشخیص دهند. اگر سن شما بیست سال یا بیشتر است، باید حداقل هر پنج سال یکبار آزمایش خون را انجام دهید و از میزان کلسترول خوب و بد خود آگاهی یابید.
7. تشخیص دیابت نوع2:
یک سوم آمریکاییهای مبتلا به دیابت نمیدانند که مبتلا به دیابت هستند. دیابت میتواند باعث بیماری قلبی، بیماری کلیه، سکته مغزی، کوری، آسیب به رگهای خونی شبکیه چشم و دیگر مشکلات خطرناک شود. با رژیم غذایی، ورزش، کاهش وزن اضافی و دارو میتوانید دیابت را کنترل کنید، مخصوصاً اگر دیابت را در مراحل اولیه تشخیص دهید. دیابت نوع 2 مرسوم ترین شکل دیابت است. دیابت نوع 1 معمولاً در کودکان و بزرگسالان جوان تشخیص داده میشود.
-
غربالگری برای دیابت: به منظور تشخیص دیابت باید به مدت هشت ساعت یا بیشتر چیزی نخورید و سپس آزمایش خون انجام دهید. سطح قند خون 100-125 میتوان نشان دهنده پیشدیابت باشد. قند خون 126 و بالاتر میتواند نشان دهنده دیابت در شما باشد. از دیگر تستهای غربالگری دیابت میتوان به آزمایش هموگلوبین A1c و آزمایش تحمل گلوکز خوراکی اشاره کرد. اگر فرد سالمی هستید و میزان خطر دیابت در شما طبیعی است، باید از 25 سالگی هر سه سال یکبار تستهای غربالگری دیابت نوع 2 را انجام دهید. اگر بنا به دلایلی همچون وجود این بیماری در میان یکی از افراد خانواده خود در معرض خطر بیماری دیابت هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا پیش از وقوع احتمالی دیابت تستها و درمانهای لازم را انجام دهد.
8. تشخیص اچآیوی (HIV):
HIV ویروسی است که باعث بیماری ایدز میشود. این ویروس از طریق خون یا مایعات بدنی فرد آلوده، رابطه جنسی بدون کاندوم یا سرنگهای آلوده پخش میشود. زنان باردار میتوانند این عفونت را به فرزندان خود منتقل کنند. هنوز هیچ درمان یا واکسنی برای HIV وجود ندارد، اما درمان زودهنگام با داروهای HIV میتواند به سیستم ایمنی بدن در مبارزه با ویروس HIV کمک کند.
- تستهای غربالگری HIV: بیماری HIV میتواند برای سالهای بسیار زیادی بدون علامت یا نشانهای در فرد وجود داشته باشد. آزمایش خون تنها روش تشخیص وجود HIV در خون است. از میان آزمایشهای خون مفید در تشخیص ویروس HIV میتوان به آزمایش ELISA یا EIA اشاره کرد. اگر آزمایش خون شما مثبت بود باید یک آزمایش دیگر دهید تا نتایج را تایید کند. با وجود این گاهی اوقات ممکن است که نتیجه آزمایش شما منفی باشد، اما در واقع مبتلا به HIV باشید. بنابراین برای اطمینان بیشتر آزمایش خود را دوباره انجام دهید. به طور کلی هر شخصی که بین 13 تا 64 سال است باید حداقل یکبار تست غربالگری HIV را انجام دهد.
- جلوگیری از انتشار ویروس HIV: اگر در معرض ویروس HIV قرار بگیرید تقریباً دو ماه نیاز است تا دچار بیماری ویروس HIV شوید. اما در بعضی موارد شش ماه طول کشیده است. توصیه میشود که به منظور عدم ابتلا به HIV یا دیگر بیماریهای مقاربتی و همچنین انتقال آنها به دیگران در رابطه جنسی خود از کاندوم استفاده کنید. اگر مبتلا به HIV هستید و در عین حال حامله نیز هستید، با پزشک خود صحبت کنید تا خطر انتقال ویروس HIV را به کودک خود کاهش دهید.
9. سرطان روده بزرگ:
سرطان روده بزرگ پس از سرطان ریه دومین دلیل مرسوم مرگ ناشی از سرطان است. اکثر سرطانهای روده بزرگ به دلیل پولیپ (تودههای غیر طبیعی) است که در دیواره داخلی روده بزرگ رشد میکند. پولیپها ممکن است سرطانی باشند یا نباشند. اگر سرطانی باشند، سرطان میتواند به دیگر بخشهای بدن سرایت کند. اگر پولیپها را تا پیش از سرطانی شدن آنها از بدن حذف کنید، میتوانید به طور کامل خطر احتمالی آنها را کاهش دهید.
- غربالگری برای سرطان روده بزرگ: کولونوسکوپی یک تست غربالگری مرسوم برای سرطان روده بزرگ است. در این تست پزشک مربوطه یک لوله انعطافپذیر کوچک را که مجهز به یک دوربین است وارد روده بزرگ شما میکند. یک تست دیگر معروف به سیگموتیدوسکوپ انعطافپذیر است که بخش تحتانی روده بزرگ را بررسی میکند. اگر در معرض خطر متوسط قرار دارید ، بهتر است که غربالگری را از 50 سالگی شروع کنید.
10.تشخیص آب سیاه:
آب سیاه یا گلوکوم زمانی رخ میدهد که فشار درون چشم شما زیاد میشود. اگر آب سیاه درمان نشود، عصب چشمی شما آسیب میبیند و باعث کوری میشود. آب سیاه غالباً تا پیش از آنکه به چشم آسیب برساند هیچ نشانهای بروز نمیدهد.
-
غربالگری آب سیاه: تعداد دفعاتی که به چشم پزشک مراجعه میکنید بستگی به سن و عوامل خطرزای شما دارد. از عوامل خطرزا میتوان به آفریقایی بودن، سن بالای 60 سال، آسیب چشمی، استفاده از استروئید و سابقه وجود آب سیاه در میان اعضای خانواده اشاره کرد. افراد بدون عوامل خطرزا و علایم بیماری چشمی نیز باید چشم خود را هر از گاهی معاینه کنند.
در مورد تستهای غربالگری با پزشک خود صحبت کنید
یکی از توصیههای پزشکی مفید این است که در مورد تستهای غربالگری با پزشک خود صحبت کنید. بعضی از آزمایشها مانند آزمایش پاپ اسمیر یا آزمایش پستان باید یک بخش از برنامههای سلامتی ماهانه هر خانمی باشد. بر اساس دیگر عوامل خطرزایی که ممکن است در معرض آنها باشید، دیگر تستهای غربالگری برای شما الزامی میشوند. غربالگری مناسب همواره از یک بیماری جلوگیری نمیکند، اما غربالگری غالباً امکان تشخیص زود هنگام یک بیماری را به شما میدهد و در نتیجه میتوانید در مراحل اولیه آن بیماری را درمان کنید.