آلرژنها
الرژنها مواد پروتئینی استخراج شده از منابع بیولوژیک مختلف مانند گرده ها ، نیش حشرات یا مواد غذایی هستند که دارای اثرات بیولوژیک می باشند. مواد پروتئینی مانند لیپوکالین ها، انزیمها، مهارکننده های انزیمی وغیره نیز می توانند به عنوان الرژن عمل کنند. بر خلاف هتروژنیسیته الرژنها همگی یک ویژگی مشترک دارند: در افراد مستعد محرک پاسخهای شدید ایمنی هستند که علائم بالینی ان می تواند از سرفه معمولی تا شوک کشنده متغیر باشد.
درواکنش های الرژیک انتی بادی علیه الرژن تولید می شود. به عنوان مثال علائم کلینیکی WDEIA (انافیلاکسی ایجاد شده به وسیله مصرف گندم) منجر به واکنش شدید الرژیک می شود که این واکنش ها با تولید انتی بادی علیه انتی بادی گلیادین امگا -5 اغاز می شوند.برای سالهای طولانی الرژنها به منظور فرایندهای تشخیصی و درمانی از منابع طبیعی به دست می امدند. اما امروزه پروتئینهای تولید شده به روشهای ژنتیکی جایگزین ترکیبات طبیعی شده اند زیرا استاندارد سازی انها اسانتر است.
مضرات عصاره های طبیعی
عصاره هایی هم که به دقت استخراج و خالص سازی می شوند نیز ممکن است حاوی مخلوطی از الرژنهای اصلی و فرعی ( عمدتا غیر الرژیک) و همچنین سایر مواد همراه با الرژنها باشند. این هتروژنیستی می تواند استانه حساسیت کم سیستم ایمنی را مختل سازد و نتیجتا بیماری الرژی جدیدی علیه ترکیبات همراه رخ دهند. در این موارد اغلب افتراق بین واکنش الرژیک اصلی و واکنش متقاطع غیر ممکن است .
بسیاری از فاکتورها باید به هنگام انتخاب منبع الرژی مورد نظر گرفته شوند. به عنوان مثال در مورد ترکیبات علفی، شرایط مختلف رشد منجر به تولید ترکیبات با غلظتهای متفاوت می شود.
متدهای استخراج نیز در بین شرکت های سازنده متفاوت است. بنابراین واکنش های الرژنهای مهم مانند گلیادین امگا-5 ممکن است به درستی تشخیص داده نشوند که منجر به ایجاد نتایج منفی کاذب تست می شود.
یکی از موارد دیگر که در این زمینه مشکل ساز است زنجیره های جانبی قندی به ویژه CCD ( شاخص های کربوهیدراتی واکنش متقاطع) می باشند که بر اساس یافته های امروزی واکنش الرژی اصلی را تحریک نمی کنند ولی در تستهای invitro می توانند منجر به ایجاد واکنش های مثبت کاذب شوند.
نمونه بالینی مهم، واکنش متفاطع ایجاد شده در اثر زهر نیش زنبور عسل و غیر عسل (WASP) به وسیله CCD می باشد. با توجه به ایجاد واکنش های الرژیک کشنده به وسیله زهر حشرات، نیاز است پزشک برایش روشن شود که واکنش نسبت به زهر زنبور عسل یا غیر عسل ایجاد شده یا در موارد نادر نسبت به سایر ترکیبات ایجاد شده است.
الرژنهای زهر نیش زنبور عسل و غیر عسل مانند rVes v5 و rApi m1 تولید شده به روش بیوتکنولوژی در ترکیب با سایر ترکیبات اختصاصی می توانند منجر به افتراق مناسب و نتیجتا پی ریزی روش درمان به وسیله کاهش استانه حساسیت و حفاظت موثر بیمارشود.
تشخیص آلرژی مولکولار
در طول 20 سال گذشته ، تقریبا همه الرژنهای مهم کلون ، توالی یابی و در سیستم های باکتریایی یا سلولهای مخمر و حشرات بیان شده اند. واکنش این محصولات با IgE شبیه واکنش محصولات طبیعی با این انتی بادی است که این واکنش ها در تستهای invitro و in vivo قابل مقایسه می باشند.
برای این روشهای سنجش جدید اصطلاح تشخیص مولکولار الرژی گاها بر پایه ترکیب (component-based ) به کار برده می شود. که شامل بیان ژنهایی است که به روش بیوتکنولوژی بر اساس توالی شان ساخته می شوند که این در مقابل استفاده از الرژنهای استخراج شده از منابع طبیعی است. به دلیل اینکه استفاده از روشهای بیوتکنولوژی در ساخت الرژنها منجر به تولید الرژنهای اختصاصی و عدم ساخت ترکیبات غیر الرژیک (که در ترکیبات طبیعی حضور دارند) می شود، لذا حساسیت و اختصاصیت واکنش انتی ژن-انتی بادی به طور قابل ملاحضه ای افزایش می یابد.
شرکت های سازنده کیت های تشخیصی الرژی مانند Phadia و Euroimmune به تازگی در یک روش سنجش، تشخیص چندین الرژن را ممکن ساخته اند. این روش مالتیپکس در اصل بر پایه ترکیبات طبیعی است ولی در اینجا استفاده از ترکیبات طبیعی به دلیل واکنش با اختصاصیت پائین سودمند نیست.سودمندی اصلی کیت های تشخیص مالتیپلکس در انالیز تعداد زیادی الرژن در استفاده از میزان حداقل حجم نمونه در یک مرحله می باشد که روش بسیار مناسبی در بررسی اطفال است و باعث می شودحداقل میزان خونگیری به عمل اید.
پروفایل اختصاصی تشخیص مولکولار الرژی: EUROLINE DPA-Dx
اتخاذ درمان مناسب در الرژی های ایجاد شده به وسیله زهر نیش حشرات
-
افتراق مناسب حساسیت ایجاد شده به وسیله زهر زنبور عسل و زنبور غیر عسل به وسیله استفاده از ترکیبات اختصاصی
-
ترکیب عصاره های استخراج شده بر روی یک استریپ
-
واردکردن مارکر CCD به منظور بررسی واکنش متقاطع ساختارهای کربوهیدراتی
-
قرار دادن مارکر Api m10 به منظور انتخاب درمان مناسب
تعیین ریسک الرژی نسبت به بادام زمینی
-
افتراق الرژی بادام زمینی از واکنشهای متقاطع مرتبط با گرده ها
-
تشخیص ریسک واکنشهای سیتمیک شدید (انافیلاکسی)
-
به کارگیری الرژنهای غذایی با هدف حساس سازی علیه اجزا دارای خطر اندک
-
مقادیر کم سرم (100-400µL) – ایده ال برای بررسی اطفال
نوع تست |
جز موردشناسایی |
|
پریک (تست سطح جلدی) |
اختصاصی الرژن (invivo) |
تست مناسب پوستی، تست گلد استاندارد در بزرگسالان; خطر ایجاد واکنش های قوی الرژیک |
RAST/CAP ( روش مولتی ارایه) |
اختصاصی الرژن (in vitro) |
مهم ترین و استانداردترین روش سنجش، الزاما با علائم بالینی همراه نیست |
تست فعال سازی بازوفیل ،CAST |
غیر مستقیم، IgE اختصاصی الرژن (invivo) |
تعیین CD63،CD203 وغیره بر سطح بازوفیلهای فعال شده |
تست ترانسفورماسیون لنفوسیتی (LTT) |
تست in vitro کمکی تست پریک ( برای مثال در مواردی که IgE عامل واکنش الرژیک نیست) |
شناسایی افزایش سنتز DNA در کشت لنفوسیتی پس از تحریک انتی ژنی( تیمین رادیواکتیو) |
روش ELISPOT |
روش سنجش Enzyme Linked immunoaspot ، شناسایی سایتوکاینهای ترشحی، یا انتی بادی ها پس از تحریک با الرژن |
روش های in-vivo و in-vitro مهم در تشخیص الرژنها