واکسیناسیون HPV

واکسن ترجیحا باید قبل از شروع سن فعالیت جنسی تزریق گردد.

در بسیاری کشورها واکسن فقط به زنان تزریق میشود ولی اثر آن در مردها هم ثابت شده است.

توصیه به تزریق واکسن از حدود ده یا یازده سالگی تا بیست الی بیست و شش سالگی است. البته در سنین بالاتر هم میتواند تزریق شود.

گرچه این واکسن در بسیاری کشورهای دنیا به رایگان برای افراد قبل از سن فعالیت جنسی در دسترس است، هنوز در ایران تحت پوشش بیمه نیست.

باید در نظر داشت که این واکسن از ایجاد سرطان گردن رحم در هفتاد درصد موارد جلوگیری می کند و باز هم دادن پاپ اسمیر برای تشخیص زودرس سرطان رحم در خانمها الزامی است.

خانمهای در سن ده تا بیست و پنج سال (و حتی بالاتر با توجه به افزایش سن شروع فعالیت جنسی) می توانند واکسن را از داروخانه ها تهیه کرده و استفاده کنند.

این واکسن ترجیحا قبل از شروع فعالیت جنسی بهتر است تزریق شود و می تواند از بروز بسیاری از سرطانها از جمله سرطان گردن رحم، آلت زنانه، مهبل، مقعد و تا حدی سرطان دهان و حلق جلوگیری کند.

ویروس پاپیلومای انسانی بسیار مسری است و با تماس جنسی و حتی غیر جنسی قابل انتقال است.

این ویروس در بسیاری موارد بدون علامت است و بسیار در جامعه شایع است. سلامت ظاهری شریک جنسی شما دلیل بر عدم وجود عفونت با این ویروس نیست.

در بسیاری از کشورهای غربی، واکسیناسیون علیه HPV  از سال ۲۰۰۸ آغاز شده است. به گفته دکتر شیرخدا این واکسن در سنین ۱۲-۱۱ سالگی تجویز می شود و بسیار مهم است که بدانیم استفاده از واکسن هرگز جایگزین انجام تست پاپ اسمیر سالیانه (غربالگری) جهت تشخیص زودرس سرطان گردن رحم، نمی شود.

در هر دو دقیقه هزار زن در جهان به دلیل سرطان دهانه رحم می میرد و ۷۵ درصد عامل ابتلا به این سرطان ویروس پاپیلوماست؛ زگیل دستگاه تناسلی.

این بیماری از «روابط کنترل نشده» آغاز می شود. اگر تعداد پارتنرهای کسی زیاد باشد احتمال این که این ویروس را جذب و آن را منتقل کند خیلی بیشترمی شود.

حتی اگر کسی ازدواج کرده یا فقط با یک نفر ارتباط جنسی دارد ولی همسرش شرکای جنسی متعدد داشته باشد، احتمال این که همسرش این ویروس را از پارتنرهایش بگیرد و به او منتقل کند وجود دارد.

ویروس پاپیلوماHPV) ) که در حال حاضر شایع ترین عامل سرطان دهانه رحم است، تیپ های مختلفی دارد به پیام نو می گوید: ما چهار نوع اصلی آن را می شناسیم؛ ۶،۱۱، ۱۶ و ۱۸ اما معتقد است چون بررسی خاصی در ایران پیرامون این موضوع وجود ندارد دقیقا نمی دانیم چه تیپ هایی از این ویروس در ایران وجود دارد و بیشتر بر روی تحقیقاتی که غربی ها انجام داده اند تکیه می کنیم.

دونوع واکسن HPV وجود دارد:

1- نوع اول واکسن 4 ظرفیتی است که شبیه ذرات ویروس پاپیلومای انسانی 16.18و6و11است.
2- یک واکسن دوظرفیتی که شبیه ذرات ویروس پاپیلومای انسانی 16و18است. هردو این واکسنها پیشگیری کننده هستند ولی عفونت قبلی را ریشه کن نمی کنند.
از انجایی که بعضی از ویروسها را پوشش می دهند غربالگری منظم پاپ اسمیر را حتی پس از واکسیناسیون توصیه می کنند.

این واکسن برای افراد9-25سال توصیه می شود. از نظر بهداشت جهانی هم واکسیناسیون مردان به اندازه زنان می تواند مهم باشد وویروس را در جمعیت می تواند کاهش دهد.

درانگلستان این واکسن برای دختران و پسران وهم برای زنان 16تا26سال توصیه شده است. کارایی این واکسن 90-100درصد است.این واکسن حداقل 4/5سال حفاظت ایجاد می کند.

واکسن HPV در یک دوره سه دوزی و با تزریق عضلانی در ناحیه بازو تجویز می‌شود. دوز دوم و سوم باید 2 ماه و 6 ماه بعد از اولین دوز تجویز شوند. دوز سوم باید حداقل 24 هفته پس از اولین دوز تزریق شود.

اگر برنامه واکسنHPV  دچار وقفه شود حداکثر فاصله زمانی بین دوزها وجود ندارد و از سرگیری نوبت‌های واکسیناسیون احتیاج نیست. اگر دوره واکسیناسیون بعد از اولین دوز قطع شود، دوز دوم باید در اولین فرصت ممکن داده شود و دوز سوم باید حداقل 12 هفته از دوز دوم فاصله داشته باشند. اگر فقط دوز سوم به تعویق افتاده، باید دراسرع وقت تزریق شود.

به علت جدید بودن این واکسن، دوره محافظت با واکسن چهارگانه HPV در دست مطالعه است، هرچند بنابر مقاله چاپ شده در نشریه واکسن در سال 2009 دوره مصونیت دریافت‌کنندگان این واکسن تا 5/8 سال مورد تایید قرار گرفته است، به همین دلیل تاکنون FDA  تزریق دوز بوستر آن را ضروری ندانسته است.

واکسن HPV  به طور معمول برای استفاده در پسران یا دختران کمتر از 9 سال تایید نشده اما مطالعات در این مورد در حال انجام است. اداره غذا و دارو استرالیا  (TGA)تزریق این واکسن را در زنان تا سن 45 سالگی تایید کرده است.

زنانی که آزمایش پاپ‌اسمیر آنها غیرطبیعی یا مبهم است، می‌توانند با هر یک از بیش از 40 نوع HPV  ژنتیال با خطر پایین یا بالا آلوده شده باشند. غیرمحتمل است که چنین زنانی با همه چهار نوع HPV  مربوط به واکسن، آلوده باشند و حتی ممکن است با هیچکدام از آنها آلوده نشده باشند. زنان کمتر از 27 سال با تست قبلی پاپ غیرطبیعی نیز می‌توانند واکسینه شوند. باید به زنان گفته شود که اطلاعات موجود تاثیر درمانی واکسن را روی عفونت HPV موجود یا ضایعات دهانه رحم نشان نمی‌دهد.

به عبارتی مطالعات موجود بیشتر بر نقش پیشگیری کننده این واکسن تاکید دارد و واکسن بر روی عفونت فعلیHPV  و ضایعات دهانه رحم آنها اثر درمانی ندارد. زنانی که آزمایش DNA  پاپیلوماویروس انسانی مثبت همراه با انجام تست پاپ‌اسمیر داشته باشند می‌توانند با هر یک از 13 نوع HPV‌ های خطرناک آلوده شده باشند. زنان کمتر از 27 سال با یک تست HPV-DNA  مثبت نیز می‌توانند واکسینه شوند، هر چند آزمایش HPV–DNA  پیش نیاز انجام واکسیناسیون نیست.

 

ویژگی‌های اختصاصی واکسن چهارگانه ویروس پاپیلومای انسانی

واکسن چهارگانه HPV یک واکسن چهارظرفیتی از ساب‌تایپ‌های 6، 11، 16 و 18 این ویروس است. به طور متوسط 70 درصد از سرطان‌های سرویکس به علت آلودگی با تایپ‌های 16 و 18 و 90 درصد زگیل‌های تناسلی توسط گونه‌های 6 و 11 ویروس پاپیلومای انسانی ایجاد می‌شوند. واکسن چهارگانه HPV، یک واکسن چهار ظرفیتی نوترکیب است که از اجزای خالص پروتئین L1 کپسید شبه ویروس تهیه شده است. این واکسن به شکل سرنگ از پیش پرشده آماده مصرف Prefilled syringe) ) است که در سه نوبت تزریق می‌شود. سه تزریق مجزا هر بار به حجم 5/0 میلی‌لیتر به طوری که دوز اول آن هنگام اولین مراجعه، دوز دوم آن 2 ماه پس از دوز اول و دوز سوم 6 ماه بعد از اولین دوز به صورت عضلانی در ناحیه عضله دلتوئید فرد تزریق می‌شود. این واکسن حاوی 20 میکروگرم پروتئین L1 از HPV-6، 40 میکروگرم پروتئین L1 از HPV-11، 40 میکروگرم پروتئین L1 از HPV-16 و 20 میکروگرم پروتئین L1 از HPV-18 است. واکسن چهارگانه HPV از طریق تحریک سیستم ایمنی هومورال اثرات خود را اعمال می?کند و موجب ایجاد آنتی?بادی?های موثر علیه سوشهای ذکر شده میشود. با تزریق مجدد، سطح آنتی‌بادی در بدن فرد افزایش می‌یابد. واکسن چهارظرفیتی HPV می‌تواند برای زنانی که ضعف ایمنی به دلیل بیماری یا دارو دارند نیز تجویز شود. با این حال پاسخ ایمنی و اثربخشی واکسن در این گروه ممکن است کمتر از کسانی باشد که ایمنی کامل دارند.

موارد منع مصرف واکسن شامل: بیش‌حساسیتی نسبت به ماده موثره یا هر یک از مواد جانبی واکسن و نیز افرادی که علایم بیش‌حساسیتی را پس از دریافت یک دوز واکسن چهارگانه HPV نشان می‌دهند. این واکسن از لحاظ طبقه‌بندی بارداری در گروه B قرار می‌گیرد. مصرف واکسن چهارگانه HPV  در خانم‌های باردار توصیه نمی‌شود.

ترشح آنتی‌ژن ها و آنتی‌بادی‌های القا شده توسط واکسن در شیر مادر مشخص نیست ولی از آنجایی که بسیاری از داروها در شیر انسان ترشح می‌شوند به هنگام تجویز واکسن چهارگانه HPV در مادران شیرده باید با احتیاط عمل کرد و زنان شیرده می‌توانند فقط در صورت تجویز پزشک واکسن را دریافت کنند.

واکسن چهارگانه ویروس پاپیلومای انسانی تاکنون در 124 کشور دنیا به ثبت رسیده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین این واکسن در بیش از 20 کشور دنیا جزو برنامه واکسیناسیون همگانی کشوری قرار دارد که بر طبق آن تمامی دختران در سنین 11 تا 12 سال در این کشورها واکسینه می‌شوند. هم‌اکنون این واکسن جزو برنامه واکسیناسیون همگانی وزارت بهداشت و درمان کشورهای آمریکا، کانادا، انگلیس، استرالیا، اتریش، آلمان، ایتالیا، سوئیس، اسپانیا، فرانسه، یونان، پرتغال، دانمارک، لوکزامبورگ، ترکیه و.... قرار دارد.

 

پیشگیری از بیماری HPV

چند راه برای کاهش شانس ابتلا به این ویروس وجود دارد:

• واکسن های HPV برای دختران و پسران 11 یا 12 ساله توصیه می شود. این واکسن ها ایمن و مؤثرند و می تواند زنان و مردان را در برابر برخی انواع شایع تر این ویروس که منجر به بیماری و سرطان می شوند، محتفظت کند. این واکسن بهترین محافظت را برای دختران و پسران 10-11 ساله فراهم می کند، زیرا پاسخ سیستم ایمنی آن ها به این واکسن، بهتر از مردان و زنان مسن تر است.

• برای دختران و زنان دو واکسن سرواریکس و گارداسیل برای محافظت از ابتلا به سرطان دهانه رحم در دسترس است. گاردازیل برای محافظت از ابتلا به زگیل تناسلی و سرطان های مقعد، واژن و فرج نیز مؤثر است. این واکسن نیز برای دختران 11 و 12 ساله و خانم های 13 تا 26 ساله ای که قبلاً واکسن نزده اند، توصیه می شود.

• برای پسران و مردان نیز یک واکسن (گارادزیل) برای محافظت از اغلب زگیل های تناسلی و سرطان ها وجود دارد. گاردازیل برای پسران 11 و 12 ساله و آقایان 13 تا 21 ساله ای که قبلاً واکسن نزده اند، توصیه می شود. آقایان 22 تا 26 ساله نیز می توانند واکسن بزنند.

• استفاده از کاندوم نیز خطر ابتلا به این ویروس و بیماری های ناشی از آن را کاهش می دهد. بیماری HPV می تواند نواحی پوشش نیافته با کاندوم را آلوده کند، پس کاندوم نمی تواند محافظت کامل در برابر این ویروس ایجاد کند. بهترین راه محافظت، داشتن رابطه ای وفادارانه با یک نفر و پرهیز از داشتن شرکای جنسی است. در انتخاب یک فرد نیز باید دقت شود که او قبلاً شرکای جنسی متعدد داشته است یا خیر. البته، گاهی حتی افرادی که فقط یک شریک جنسی داشته اند، نیز مبتلایند.

• در واقع، هیچ گاه نمی توان مطمئن بود که شخصی که شرکای جنسی متعدد داشته یا فقط یک شریک جنسی دارد، به این ویروس مبتلاست یا خیر. به هرحال، چون میزان شیوع این ویروس بسیار بالاست، هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود، بنابراین، لازم است که خود را در برابر مشکلات احتمالی آن محافظت کند.

• در واقع، هیچ گاه نمی توان مطمئن بود که شخصی که شرکای جنسی متعدد داشته یا فقط یک شریک جنسی دارد، به این ویروس مبتلاست یا خیر. به هرحال، چون میزان شیوع این ویروس بسیار بالاست، هر کسی ممکن است به آن مبتلا شود، بنابراین، لازم است که خود را در برابر مشکلات احتمالی آن محافظت کند.

• درمان: اگر زگیل در ناحیه تناسلی پیدا شود، می‌توان اصلاً درمان نکرد ولی روش‌های درمانی متعددی دارویی و جراحی وجود دارد که در حال حاضر هیچکدام به دیگری ارجحیت ندارد.

• در رابطه با سرطان دهانه رحم، اگر در غربالگری روتین، پاپ اسمیر غیر طبیعی وجود داشته باشد معمولاً در طول زمان خود به خود برطرف می‌شود. لذا بر اساس راهنمایی بالینی موجود با پاپ اسمیر غیر طبیعی برخورد می‌شود.

• تشخیص آزمایشگاهی: از آنجا که کشت سلولی و روش‌های سرولوژیک در شناسایی این ویروس و انواع آن فاقد ارزش هستند، اهمیت روش‌های ملکولی از جمله واکنش زنجیره‌ای پلی‌مراز (PCR) در تشخیص قطعی و زودرس این ویروس آشکار می‌گردد.