ژنتیک

آگاهی از تغییرات ناشی از بروز سرطان پروستات در DNA می تواند به فهم بهتر نحوه گسترش سرطان پروستات کمک کند. این آگاهی می تواند منجر به طراحی داروهای خاصی شود که این تغییرات در DNA را هدف قرار دهند. آگاهی از تغییرات DNA علاوه بر این می تواند باعث تعیین میزان خطر ابتلا به سرطان پروستات در افراد شده و به کمک تست های غربالگری و یا داروهای ضد سرطان در مراحل اولیه از بروز آن جلوگیری کند. جهش های مرتبط با افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات اغلب از هر دو والد به ارث می رسند اما نوع خاصی از جهش های میتوکندریایی که تنها وراثت مادری دارند سبب افزایش خطر بروز این سرطان در مردان می شوند.

 

پیشگیری

محققان به دنبال یافتن انواعی از مواد مغذی هستند تا به کمک آن ها خطر بروز سرطان پروستات را به حداقل برسانند. ترکیبات خاصی در گوجه فرنگی به نام لیکوپن و ایزوفلاون ها در دانه های سویا می توانند سبب کاهش خطر بروز سرطان پروستات در افراد شوند. مطالعات گسترده ای پیرامون اثرات این ترکیبات در حال انجام است.

محققان در حال بررسی و یافتن ترکیبات قدرتمندتری هستند که بتوانند به عنوان مکمل غذایی جهت کاهش خطر بروز سرطان مورد استفاده قرار بگیرند. تا کنون مطالعات نشان داده است که مصرف مواد غذایی ذکر شده به همراه سایر میوه ها و سبزیجات می تواند موثرتر از مصرف مکمل های غذایی واقع شود.

ویتامین D یکی از ویتامین هایی که می تواند سبب کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات شود. مطالعات نشان می دهد مردان دارای سطح بالای ویتامین D دارای خطر کم تری برای ابتلا به سرطان پروستات هستند. اما به طور کلی حقیقت اینکه ویتامین D سبب جلوگیری از بروز سرطان پروستات می شود به اثبات نرسیده است.

بسیاری بر این باورند که مصرف ویتامین ها محدودیت خاصی ندارد اما مطالعات نشان می دهد که سطح بالای بسیاری از ویتامین ها می تواند دارای اثرات سمی باشد. به طور مثال نتایج یک مطالعه نشان داده است مردانی که بیش از 7 قرص مولتی ویتامین در هفته مصرف می کنند در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان پروستات هستند. در مطالعه دیگری نشان داده شده است که مردان دارای سطح بالاتر امگا3 در خون دارای خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان پروستات هستند. کپسول های روغن ماهی که بسیاری از افراد به منظور سلامت قلبی مصرف می کنند دارای مقدار زیادی از اسیدهای چرب امگا3 می باشد. برخی مطالعات نشان می دهد مصرف طولانی مدت آسپرین در مردان می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. محققان اثرات برخی داروهای هورمونی مانند مهارکننده 5 آلفا ردوکتاز را نیز مورد بررسی قرار داده اند.

 

 

ردیابی زودهنگام

پزشکان بر این باورند که آزمایش خونی آنتی ژن اختصاصی پروستات نمی تواند راهی مطمئن جهت ردیابی آن در مراحل اولیه باشد. در این روش گاهی سلول های سرطانی ردیابی نمی شوند و گاهی نیز سطح این فاکتور علی رغم نبود سرطان بالاتر از حد طبیعی می باشد. محققان به دنبال طراحی تست هایی بر اساس سایر شکل های PSA و یا انواع دیگر مارکر های توموری هستند. تست های دقیق تر از بررسی PSA به قرار زیر هستند:

• فای (Phi): ترکیبی از نتایج PSA کامل، PSA آزاد و PSA اولیه است تا احتمال بروز سرطان پروستات در فرد و میزان نیاز او به درمان را مشخص نماید.

• تست 4K score: ترکیبی از نتایج PSA کامل، PSA آزاد، PSA اولیه و Kallikrein2 انسانی (hK2) و سایر فاکتورهای مرتبط می باشد تا احتمال بروز سرطان پروستات در فرد و میزان نیاز او به درمان را مشخص نماید.

• تست هایی مانند Progensa  سطح آنتی ژن سرطان پروستات (PCA3) را در ادرار پس از آزمایش دیجیتال راست روده (DRE)  بررسی می کند. که سطح بالای آن به معنای احتمال بیشتر بروز سرطان پروستات است.

• تست هایی به نام TMPRSS2 که به دنبال یافتن تغییرات غیرطبیعی DNA هستند: ERG در سلول های پروستات موجود در ادرار پس از DRE یافت می شود. این تغییر در سلول های سرطان پروستات یافت شده اما در مردان فاقد سرطان به ندرت دیده می شود.

• Confirm MDx: به منظور بررسی ژن های خاصی در سلول های نمونه بیوپسی شده پروستات می باشد.

در حال حاضر این تست ها جایگزین PSA نیستند اما در برخی موارد می توانند کمک کننده باشند. به طور مثال در مردانی که سطح PSA اندکی بالاتر از حد طبیعی است انجام آن ها می تواند در تصمیم گیری به منظور انجام یا عدم انجام بیوپسی موثر باشد.

 

تشخیص

پزشکانی که بیوپسی بافتی را انجام می دهند به نتایج سونوگرافی ترانس رکتال (TRUS) اطمینان می کنند این روش به کمک امواج صوتی تصاویر سیاه و سفیدی از پروستات ایجاد می کند و مکان گرفتن نمونه معین می شود. اما امواج اولتراسوند ممکن است برخی مکان های حاوی سلول های سرطانی را ردیابی نکند.

یکی از تکنیک های جدیدتر اندازه گیری میزان جریان خون در پروستات است که color Doppler ultrasound نامیده می شود (تومورها عموما دارای عروق خونی و جریان خون بیشتری در مقایسه با بافت های طبیعی هستند). این تکنیک در تعیین محل انجام بیوپسی بسیار دقیق تر است.

در روشی جدیدتر به بیمار ترکیب رنگی مخالف حاوی حباب های کوچک تزریق می شود که به بالا بردن کیفیت تصاویر اولتراسوند کمک می کند. نتایج این روش قابل اعتماد است اما تحقیقات بیشتری به منظور استفاده گسترده آن نیاز می باشد. پزشکان به دنبال ترکیب TRUS با روش MRI به جهت تعیین نتیجه صحیح در افراد دارای نمونه منفی ولی مشکوک به سرطان هستند.

 

تعیین درجه

بررسی درجه سرطان پروستات نقشی کلیدی در تعیین نوع روش درمانی افراد مبتلا ایفا می کند. عکس های تهیه شده از بافت به روش CT scan و یا MRI توانایی تشخیص سرطان های کوچک و به ویژه سلول های سرطانی درون غدد لنفاوی را ندارد. در روشی جدید به نام MRI چند پارامتری میزان گسترش سرطان بررسی می شود که می تواند در تعیین روش درمانی موثر واقع شود. این روش شامل MRI استاندارد و دست کم یکی از روش های وابسته به MRI مانندDWI، DCE و یا MR اسپکتروسکوپی می باشد.

در روشی دیگر موسوم به enhanced MRI غدد لنفاوی حاوی سلول های سرطانی شناسایی می شوند. ابتدا MRI استاندارد انجام شده و پس از تزریق ترکیبات کوچک مغناطیسی به بیمار در روز بعد عکس برداری انجام می شود. تفاوت دو عکس می تواند نشان گر سلول های سرطانی موجود در غدد لنفاوی باشد.

در روشی دیگر به نام Positron-Emission Tomography (PET)scan از کربن های رایواکتیو به جای قند نشان دار شده به جهت بررسی حضور سلول های سرطان پروستات در بخش های مختلف بدن و نیز تعیین روش درمانی مورد قبول استفاده می شود.

 

درمان

روش های درمانی جدید و تکنیک های ویژه به منظور درمان این بیماری در حال گسترش هستند.

 

جراحی

پزشکان به دنبال ایجاد روش های موثرتر جراحی پروستات یه منظور حذف کامل بافت سرطانی و نیز کاهش عوارض نامطلوب جراحی هستند.

 

پرتو درمانی

پیشرفت های علم پرتو درمانی باعث شده است تا سلول های سرطانی موثرتر و هدفمندتر از گذشته نابود شده و از بین بروند. روش های فعلی مانند CRT ،IMRT و استفاده از اشعه های پروتونی این امکان را برای پزشکان فراهم می کند که تنها بافت های سرطانی از بین رفته و حداقل آسیب به بافت های سالم برسد. برنامه های کامپیوتری جدید به پزشکان این امکان را می دهد که به طور موثرتری دوز اشعه و روش های درمانی موثر را انتخاب نمایند.

 

روش های درمانی جدید برای سرطان های درجه پایین

محققان به دنبال یافتن روش های جدید درمانی برای سرطان پروستات در مراحل اولیه هستند. روش های درمانی جدید می توانند به عنوان مرحله اولیه درمانی و یا پس از پرتودرمانی در صورت موفقیت آمیز نبودن آن انجام شوند.

 

تغذیه و تغییر روش زندگی

بسیاری از مطالعات به دنبال یافتن ترکیبات غذایی مفید علیه سرطان پروستات هستند. هرچند این دسته مطالعات در حال انجام است اما بسیاری از ترکیبات موثر مانند عصاره انار، چای سبز، بروکلی، دانه سویا و .... شناسایی شده اند.

برخی تحقیقات حاکی از این است که مصرف عصاره انار در مردان دارای سطح بالای PSA پس از عمل جراحی و یا پرتودرمانی می تواند روند دو برابر شدن سطح PSA را کندتر کند. مطالعات بیشتری پیرامون تاثیر آب و عصاره انار بر سرطان پروستات در حال انجام است. تاثیرات مثبت مشابهی برای بذر کتان نیز گزارش شده است که نشان می دهد مصرف آن در مردان دارای سرطان پروستات می تواند روند رشد سلول ها و تکثیر آن ها را به مراتب کندتر نماید. تحقیقات نشان می دهد که مصرف روزانه مکمل های حاوی سویا بعد از جراحی در مردان مبتلا به سرطان پروستات نمی تواند روند برگشت سرطان را از بین ببرد.

نشان داده شده است که تغییرات گسترده رژیم غذایی می تواند سبب بهبود سرطان پروستات در افراد شود به این صورت که مردان تنها از رژیم غذایی حاوی سبزیجات و فاقد گوشت استفاده کرده و فعالیت بدنی زیاد داشته باشند. این افراد پس از گذشت یک سال کاهش اندک سطح PSA را نشان می دهند. البته دنبال کردن چنین رژیم هایی اغلب از نظر بیماران مشکل به نظر می رسد.

 

هورمون درمانی

در سال های اخیر روش های جدید هورمون درمانی به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته اند.  مهارکننده های 5 آلفا ردوکتاز مانند finasteride (Proscar) و dutasteride (Avodart) سبب مهار تبدیل تستوسترون به فرم های فعال دی هیدرو تستوسترون می شوند. این داروها به عنوان داروی درمان سرطان پروستات و یا کاهش دهنده سطح PSA مورد استفاده قرار می گیرند.

 

شیمی درمانی

مطالعات اخیر نشان می دهد که بسیاری از داروهای شیمی درمانی می تواند بر سرطان پروستات موثر باشد. داروهایی مانند docetaxel (Taxotere) و cabazitaxel (Jevtana) بر افزایش طول عمر بیماران نیز تاثیر مثبت دارند. مردان مبتلا به سرطان پروستاتیک دارای متاستاز در صورت دریافت داروهای شیمی درمانی در مراحل اولیه می توانند طول عمر بیشتری داشته باشند. امروزه داروهای شیمی درمانی جدید و نیز ترکیب چند دارو نیز در دست بررسی می باشد.

 

ایمنی درمانی

هدف ایمنی درمانی ارتقای سیستم ایمنی به منظور انهدام کامل سلول های سرطان در فرد بیمار می باشد.

 

واکسن ها

برخلاف واکسن های تولید شده علیه سرخک و سرخجه، هدف واکسن های ضد سرطان پروستات، درمان و نه پیشگیری می باشد. یکی از مزایای این نوع درمان وجود کم ترین اثر منفی در بیمار است. یکی از واکسن های تایید شده توسط سازمان جهانی غذا و دارو sipuleucel-T (Provenge) می باشد. انواع بسیار زیادی از این واکسن ها در حال کارآزمایی بالینی هستند. به طور مثال PROSTVAC بر پایه ویروس های حامل آنتی ژن PSA طراحی شده است. سلول های ایمنی فرد بیمار بایستی ویروس ها را از سلول های طبیعی بدن متمایز کرده و علیه آنتی ژن PSA اقدام کند.

 

مهارکننده های نقاط کنترل سیستم ایمنی

یکی از ویژگی های اصلی سیستم ایمنی حفاظت از خود در برابر  سایر سلول ها در بدن می باشد. به این منظور سیستم ایمنی از نقاط کنترل ( مولکول های ویژه موجود در سلول های سیستم ایمنی که نیاز به روشن/خاموش شدن در ایجاد پاسخ ایمنی دارند) استفاده می کنند. گاهی سلول های سرطانی از این نقاط کنترل به منظور حفاظت خود در برابر سستم ایمنی استفاده می کنند.

داروهایی که این نقاط کنترل را هدف قرار می دهند به طور موثری می توانند در درمان انواع سرطان ها موثر باشند. به طور مثال داروهایی مانند pembrolizumab (Keytruda) و nivolumab (Opdivo) نقطه کنترل سیستم ایمنی به نام پروتئین PD-1 را مورد هدف قرار می دهند. در برخی سرطان های دیگر این نوع از داروها گستره وسیعی از نقاط کنترل را تحت تاثیر قرار می دهند.

دارویی دیگر به نام ipilimumab (Yervoy) نیز به عنوان هدف گیرنده نقاط کنترل سیستم ایمنی در بسیاری از سرطان ها از جمله سرطان پروستات مورد استفاده قرار گرفته است.

یکی از راه کارهای موثر برای درمان سرطان پروستات در آینده ترکیب داروهای ضد نقاط کنترل و واکسن ها می باشد. این روش سبب تقویت سیستم ایمنی و بهبود عملکرد واکسن ها می شود.

 

دارو درمانی هدفمند

نسل جدیدی از داروها طراحی شده اند که به صورت هدفمند تنها بخش خاصی از بافت سرطانی و یا محیط اطراف آن را تحت تاثیر قرار می دهند. هریک از انواع داروهای هدف دار مکانیسم عمل متفاوتی دارند اما به طور کلی هدف نهایی همگی توقف رشد، تقسیم، انتشار و تمایز سلول های سرطانی می باشد. به طور مثال داروهای ضد رگ زایی عمل ایجاد عروق را که جهت رشد سلول های توموری ضروری است متوقف می نماید.

 

هدف گیری سلول های سرطانی که به مغز استخوان انتشار یافته اند

پزشکان در حال بررسی radiofrequency ablation (RFA) در بیماران مبتلا به سرطان پروستات هستند که از درد ناشی از انتشار سرطان به مغز استخوان رنج می برند. در RFA پزشک از CT scan و یا امواج اولتراسوند به منظور هدایت یک نشانگر به محل توده سرطانی استفاده می کند. با عبور جریان قدرتمندی از گرما در طول نشانگر سلول های توموری از بین رفته و نابود می شوند. این روش در گذشته به منظور درمان سرطان هایی مانند سرطان کبد استفاده می شده اما امروزه به منظور روشی جهت کاهش درد استخوان در حال بررسی می باشد.

 

Reference:

https://www.cancer.org/cancer/prostate-cancer/about/new-research.html