آنتی بادی های ضد سیتوپلاسم نوتروفیل Anti-neutrophil cytoplasmic autoantibodies (ANCA)، علیه اجزای لیزوزومی و گرانول های اولیه سلول های میلوئیدی (نوتروفیل ها و مونوسیت ها) تولید می شود و در بیمای های واسکولیت عروق کوچک نظیر گرانولوماتوز وگنر,(MPA) Microscopic polyangiitis ,(WG) سندرم Churg-Strauss و بیماری های روماتیسمی دیده می شود. این آنتی بادی ها، علاوه برآنکه ممکن است در پاتوژنز ضایعات عروقی دخالت داشته باشند، ارزش تشخیصی نیز دارند، بطوری که حساسیت و اختصاصی بودن سنجش (ANCA) در بیماری وگنر، در حدود 95-90% است.
Wegener granulomatosis Microscopic Polyangitis
آزمایش آنتی بادیهای سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل (ANCA)
ANCA یک آزمایش تشخیصی مناسب برای ارزیابی بیماران مشکوک به واسکولیت اتوایمیون است. ANCA علیه آنزیم های گرانول های سیتوپلاسمی نوتروفیل های انسان تولید می شود که شامل (PR3) Proteinase 3, (MPO)Myeloperoxidase ,elastas و Cathepsin G می باشند. آنتی بادیهای علیه PR3 در بیماران مبتلا به WG (هم فرم کلاسیک و هم فرم دارای درگیری بافتی محدود) دیده می شود و دارای الگوی فلورسنس سایتوپلاسمی (cANCA) است . آنتی بادی علیه MPO اغلب در بیماران مبتلا به MPA قابل تشخیص است و دارای الگوی فلورسنس Perinuclear (pANCA) می باشد.
نتیجه مثبت pANCA و یا cANCA می تواند منطبق با تشخیص بیماری WG می باشد که می تواند WG سیستمیک با درگیری تنفسی و کبدی یا WG محدود به اندام های تحتانی باشد. نتیجه مثبت برای pANCA می تواند نشان دهنده بیماری های واسکولیتی مانند MPA و یا pauci-immune necrotizing glomerulonephritis باشد. اندازه گیری های متوالی از تیترهای cANCA ممکن است برای نشان دادن دوره بالینی بیماران مبتلا به WG مفید باشد.
گرانولوماتوز وگنر ( WG) واسکولیت اتوایمیونی است که کلیه ها، ریه ها و همچنین سایر اندامها را تحت تاثیر قرار می دهد و در زمره بیماریهای واسکولیت قرار می گیرد. در بیماران مبتلا به WG، اتوانتی بادی علیه PR3 (antineutrophil cytoplasmic antibodies) یا PR3-ANCA دیده می شود.
آزمایش ANCA PR3
PR3 سرین پروتئینازی 29-کیلودالتونی است که به صورت پروتئین تریپلت در نوتروفیلهای انسان وجود دارد.
ANCA PR3 تقریبا در تمامی بیماران وگنر سیستمیک مشاهده شده است ولی در 20 درصد از بیماران مبتلا به بیماری وگنر محدود ممکن است این انتی بادی وجود نداشته باشد. سطح انتی PR3-ANCA اغلب به دنبال درمان در بیماران وگنر کاهش می یابد . وجود PR3-ANCA مارکر اختصاصی تشخیصی در بیماری وگنر می باشد. نتایج مثبت کاذب در کمتر از 2 درصد بیماران که به بیماری مبتلا نیستند ممکن است مشاهده شود. از انجا که تشخیص WG از سایر بیماری های واسکولیت صرفا از طریق علائم بالینی تقریبا غیر ممکن است، تست PR3-ANCA باید به همراه سایر تستهای سرولوژی در تشخیص اولیه بیماران مبتلا به واسکولیت انجام شود. این تستهای سرولوژیک عبارتند از پانل VASC/ANCA که شامل تستهای PR3-ANCA و MPO-ANCA هستند. این پانل به منظور بررسی و تشخیص اولیه بیماران مشکوک به ابتلا به واسکولیت و MPA مورد استفاده قرار می گیرد.
نتایج منفی PR3-ANCA گویای کاهش احتمال ابتلا به WG فعال است. به طور کلی بررسی سیر بیماری با استفاده از PR3-ANCA باید محتاطانه انجام گیرد زیرا سطوح انتی بادی در برخی از بیماران ممکن است همبستگی ضعیفی با وضعیت بالینی داشته باشد.اگرچه وجود PR3-ANCA برای تشخیص بیماری وگنر اختصاصی است ولی پیشنهاد می شود نتایج به دست امده از ایمونواسی به وسیله روش تائیدی بررسی شود که این مهم به بهترین نحو از طریق روش ایمونوفلورسانس میکروسکوپی غیر مستقیم Indirect Immunofluorescence Test (IFT) به دست می آید.
وجود همزمان PR3-ANCA و الگوی c-ANCA دارای اختصاصیت بالاتر از 99 درصد برای تشخیص بیماری وگنر می باشد.
آزمایش BPI
یکی دیگر از انتی ژنهایی که در بیماری های واسکولیت ودر پاتوژنز بیماری وگنر نقش دارد انتی ژن Bactericidal permeability increasing protein (BPI) می باشد.
BPI پروتئینی است که به طور فراوان در گرانولهای آزروفیلیک نوتروفیلها یافت می شود و نقش مهمی در دفاع علیه باکتری های گرم منفی ایفا می نماید. اندوتوکسین باکتری های گرم منفی افینیتی بالایی برای اتصال به پروتئین BPI دارند که این امر خنثی سازی اندوتوکسین توسط BPI را تسهیل می سازد. اپسونیزاسیون باکتری از طریق این پروتئین مکانیسم دیگر دفاعی محسوب می شود. تشکیل کمپلکس آنتی ژن-BPI، منجر به برداشت این کمپلکس و پردازش آن به وسیله سلولهای عرضه کننده انتی ژن می شوند که در نهایت به تولید BPI-ANCA منجر می شود. مکانیسم تولید ANCA علیه BPI به خوبی شناخته نشده است. BPI ANCA در دسته ای از بیماریهای ریوی مانند پان برونشیولیتیس و یا در سیستیک فایبروزیس (CF) که با شیوع 91% دیده می شود. اگرچه شناسایی BPI- ANCA در واکنش ثانویه التهاب مزمن احتمالی می باشد لیکن نقش پاتوژنیک در BPI-ANCA در گسترش CF نشان داده شده است.
بیمارانی که دارای نقص در انتقال دهنده مرتبط با عرضه انتی ژن transporter associated with antigen presentation (TAP) می باشند در کودکی با عفونتهای مکرر باکتریایی مواجه می شوند. مطالعه ای نشان داده است که BPI-ANCA در بیماران بیماران دارای نقص در عملکرد TAP عموما مثبت می باشد. که نشانگر نقش احتمالی BPI-ANCA در قابلیت ابتلا به عفونتهای باکتریایی گرم منفی در برخی بیماران است. همانطور که پیش تر اشاره شد BPI-ANCA نیز نظیر سایر آنتی بادی ها مثل PR3-ANCA و MPO-ANCA در بی ماری هایواسکولیت دارای نقش است.
منابع
Choi HK, Liu S, Merkel PA, et al. Diagnostic performance of antineutrophil cytoplasmic antibody tests for idiopathic vasculitides: metaanalysis with a focus on myeloperoxidase antibodies. J Rheumatol 2001;28:1584–90.
Savige J, Gillis D, Benson E, et al: International consensus statement on testing and reporting of antineutrophil cytoplasmic antibodies (ANCA). Am J Clin Pathol 1999;111:507-513
Finkleman JD, Lee AS, Hummel AM, et al: ANCA are detectable in nearly all patients with active severe Wegener's granulomatosis. Am J Med 2007;120:643
Wada Y, Kuroda T, Murasawa A, Nakano M, Narita I. Antineutrophil cytoplasmic autoantibodies against bactericidal / permeability-increasing protein in patients with rheumatoid arthritis and their correlation with bronchial involvement. Mod Rheumatol 20: 252-256, 2010.
