محققان دانشگاه John Hopkins یک تست خونی را ابداع کرده ­اند که قادر است 8 نوع سرطان متداول را غربالگری کند. CancerSEEK یک تست غیر تهاجمی می­ باشد که قادر است سرطان­های تخمدان، کبد، معده، پانکراس، مری، کولورکتال، ریه و پستان را تشخیص دهد. این تست قادر است سطوح 8 نوع پروتئین سرطانی و وجود جهش­های ژنی سرطان در DNA آزاد شناور در خون را تشخیص دهد. این 8 نوع سرطانی که غربالگری می­شوند بیش از 60 درصد از موارد مرگ و میر ناشی از سرطان در ایالات متحده را شامل می­ شوند. پنج تا از سرطان­ هایی که توسط این تست پوشش داده می ­شوند تا به حال هیچ تست غربالگری نداشته­ اند.

Bert Vogelesten استاد انکولوژی John Hopkins معتقد است که این تست مرحله­ ی بعدی در تغییر تمرکز سرطان از یک بیماری با استیج بالا به یک بیماری اولیه می­ باشد که برای کاهش مرگ و میر ناشی از سرطان در دراز مدت حیاتی می ­باشد.

Nickolas Papadopoulos نویسنده و استاد انکولوژی در John Hopkins می­ گوید که استفاده از ترکیب بیومارکرهای انتخابی برای تشخیص اولیه، دارای پتانسیل تغییر روش غربالگری سرطان می ­باشد و بر اساس همان دلایل استفاده ترکیبی از داروها برای درمان سرطان­ها می ­باشد.

موتاسیون­های DNA توموری شناور در جریان خون می­ توانند مارکرهای بسیار اختصاصی برای سرطان باشند.

محققان در ابتدا چند صد ژن و 40 مارکر پروتئین را انتخاب و سپس تعداد آن­ها را به 16 ژن و 8 مارکر پروتئینی کاهش دادند. در این مطالعه این تست دارای اختصاصیت بیش از 99 درصد برای سرطان بود. این تست بروی 812 کنترل سالم آزمایش شد و فقط 7 نتیجه مثبت کاذب داد. این اختصاصیت بسیار بالا حیاتی می ­باشد زیرا نتایج مثبت کاذب بیماران را در معرض تست­های فالوآپ غیر ضروری و تهاجمی برای تائید وجود سرطان قرار می ­دهد.

 

در طی سالیان تست­ های تجربی فراوانی به نام بیوپسی مایع(Liquid Biopsy) با امید تشخیص و ردیابی تومور­ها توسط استفاده از خون آزمایش شده­اند. بسیاری از این تست­ها با بررسی موتاسیون­های مخصوص تومور در توالی DNA آزاد شناور در خون برای تشخیص نوع خاصی از سرطان طراحی شده بودند.

مطالعه اخیر که در 18 ژانویه 2018 در مجله Science انتشار یافت، نه تنها موتاسیون­های DNA  بلکه همچنین سطوح غیر طبیعی پروتئین­های خاص را در تلاش برای تشخیص 8 نوع سرطان مختلف بررسی کرده است. این تست قادر بوده که بیماری را در حدود 70 % از موارد در بیش از 1000 فردی که وجود سرطان در آن­ها ثابت شده بود تشخیص دهد. دانشمندان امیدوارند که نهایتاً تلاش آن­ها منجر به تستی شود که ساده­­تر و ارزان­تر از تعیین توالی وسیع در روش­های بیوپسی مایع دیگر باشد.

 

پیدا کردن سوزن در انبار کاه

بسیاری از افراد در دانشگاه­ و صنعت درتلاشند تا از بیوپسی مایع برای ردیابی پیشرفت سرطان و راهنمائی پزشکان برای طراحی روش درمانی کمک گیرند. Nickolas Papadopoulos از مرکز سرطان   John Hopkins در بالتیمور ماریلند و همکاران ایشان درصددند تا تستی را طراحی کنند که بتواند سرطان را در مراحل اولیه، زمانی که درمان آن ساده­تر می ­باشد تشخیص دهد.

اغلب چنین تست­هایی چالش برانگیز می ­باشند، تومورهای کوچک معمولاً به اندازه­ ی تومورهای بزرگ­تر DNA در جریان خون آزاد نمی­کنند و نتایج مثبت کاذب برای تست­هایی که به منظور غربالگری جمعیت­های بزرگی از افراد سالم می­ باشد، نگران کننده می­باشند. یک نتیجه نادرست ممکن است باعث اضطراب شدید شده و منجر به درمان­های غیر ضروری و بالقوه مضر افراد گردد.

محققان به دنبال روش­هایی بودند تا بیوپسی مایع با حساسیت بیشتری داشته باشد بدون اینکه احتمال افزایش نتایج مثبت کاذب وجود داشته باشد. به همین خاطر آنها آزمایش CancerSEEK را طراحی کردند که سطوح 8 نوع پروتئین و وجود موتاسیون در 16 ژن را بررسی می­ کند.

این تیم بیوپسی مایع را روی افرادی که به تازگی یکی از 8 نوع سرطان در آن­ها تشخیص داده شده بود انجام دادند. افرادی را که در آنها سرطان به قسمت­های دیگر بدن انتشار یافته بود را از مطالعه خارج کردند تا تمرکز آن­ها بر روی مراحل اولیه بیماری باشد.

اثر بخشی روش CancerSEEK بر اساس نوع سرطان بسیار متفاوت بوده این تست 98 % موارد سرطان تخمدان را تشخیص داد در صورتیکه در مورد سرطان سینه این مقدار 32 % بود. همچنین این تست قادر بود که اندامی را که بیماری از آن منشاء گرفته بود را در 63 % افراد مشخص سازد. اما نتایج تست در مراحل بالاتر سرطان بیشتر از مراحل اولیه بوده و در استیج III بیماری 63 % در مقابل 43 % از تومورهای استیج I را مشخص کرد.

 

به دنبال افزایش حساسیت

نگرانی دیگری درمورد این تست این بود که ممکن است انجام این تست در جمعیت عمومی باعث افزایش موارد مثبت کاذب شود، زیرا برخی از افراد سالم شرکت کننده در مطالعه دارای بیماری­های التهابی می ­باشند که سطوح پروتئین­هایی که در این روش بررسی می­ شوند را تغییر می­ دهند. برطرف کردن این نگرانی نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.  اما محققان یک مطالعه دیگر را شروع کرده ­اند که CancerSEEK را در حداقل 10000 فرد سالم بررسی می­کند. محققان قصد دارند این بیماران را برای 5 سال تحت نظر داشته باشند.

 

 References:

Kaiser J. ‘Liquid biopsy’ for cancer promises early detection. Science. 2018;359(6373):259.

https://hub.jhu.edu/2018/01/19/cancer-blood-test-johns-hopkins/

https://www.nature.com/articles/d41586-018-00926-5

https://www.technologyreview.com/s/610008/a-cheap-and-easy-blood-test-could-catch-cancer-early

https://www.sciencedaily.com/releases/2018/01/180118141803.htm