بیماری آلزایمر با تجمع دو پروتئین مختلف شناخته می شود. پروتئینی که در خارج از نورون ها جمع می شود امیلوئید بتا (amyloid-β) و پروتئینی که در داخل جمع می شود پروتئین تائو (tau protein) نام دارد. تجمع بزرگ آمیلوئیدهای بتا را پلاک های آمیلوئیدی (amyloid plaque) می نامند که بسیار سمی هستند و در عملکرد و ارتباط نورون ها تداخل ایجاد می کنند. در بیماری آلزایمر پروتئین تائو در مقادیر غیر طبیعی داخل نورون ها وجود دارد که تجمع بسیار زیاد این پروتئین را کلاف رشته ای عصبی  (neurofibrillary tangles) می نامند.

یکی از نشانه های بارز آلزایمر، حضور پلاک های چسبنده آمیلوئید بتاست، که در اطراف سلولهای عصبی تشکیل می شوند. اغلب دانشمندان بر این باورند که آمیلوئیدها مسئول اختلال در پردازش اطلاعات و مرگ سلولها هستند. با این حال، بیش از یک دهه است که محققان به پروتئین دیگری به نام تائوبه عنوان عامل اصلی پاتوژنز اشاره می نمایند. مطالعه ی جدیدی با تصویربرداری از مغز ۱۰ نفر با آلزایمر خفیف نشان داده است، رسوب تائو و نه آمیلوئید بتا با ایجاد علائمی مانند از دست دادن حافظه و زوال عقل بسیار مرتبط است.

 

پروتئین تائو

تحقیقات نشان می‌دهند که یک ریسک فاکتور برای شروع دیرهنگام بیماری آلزایمر APOE4 است که باعث تجمع پروتئین مضر موسوم به پروتئین تائو( tau ) شده و منجر به تشدید نابودی سلول‌های عصبی و التهاب آن‌ها می‌گردد.

 

اتوآنتی بادی علیه پروتئین تائو

برخلاف اتوآنتی بادی علیه آمیلوئید بتا ، مطالعات اولیه نشان دادند که اتوآنتی بادی علیه پروتئین تائو  در بیماران مبتلا به آلزایمر شایع نمی باشد.  مطالعات اولیه نشان داد که اتوآنتی بادی علیه تائو  در بیماری های نورودژرانتیو بسیار نادر هستند.

 مطالعات بعدی نشان داد که اتوآنتی بادی علیه فرم فسفریله و غیر فسفریله تاو درتعداد کمی از  بیماران مبتلا به آلزایمر و افراد سالم وجود دارد . شواهد بعدی حاکی از افزایش سطح اتوآنتی بادی علیه پروتئین تاو فسفریله از کلاس IgM در بیماران مبتلا به الزایمر نسبت به افراد سالم بود.

آمیلوئید بتا (Aβ) محصولی از شکست پروتئین پیش ساز آمیلوئید است که به دو پروتئین Aβ شامل Aβ -40  و Aβ -42 شامل 40 و 42 اسید آمینه تبدیل می شوند.

تجمع Aβ به ویژه Aβ -42 در مغز در طی بیماری آلزایمر مشاهده شده است. که به دلیل تولید بیش از حد پروتئین (به دلایل ارثی ) و یا نقص در کلیرانس (پاکسازی ناقص) در موارد اسپورادیک بیماری آلزایمرمشاهده شده است.

اولین گزارش در مورد تولید آنتی بادی از لنفوسیتهای B علیه Aβ توسط گاسکین بیانگر حضوراتوآنتی بادی  علیه  Aβ در سرم و مایع CSF در بیماران مبتلا به آلزایمر بوده است.

گزارشهای اولیه حاکی از این بود که سطح سرمی  اتوانتی بادی های  علیه  Aβ در بیماران مبتلا به الزایمر نسبت به افراد سالم کمتر بود که منجر به پاکسازی ناقص Aβ از مغز می شد. گرچه برخی مطالعاتی نیز نشان دادند که سطح اتوآنتی بادی  Aβ در بیماران مبتلا به الزایمر بالاتر است  که این امر موجب افزایش نوروتوکسی سیته کمپلکس Aβ و اتوآنتی بادی ضد Aβ  می گردد.

 

منابع

[1] Alzheimer's A. 2015 Alzheimer's disease facts and figures. Alzheimers Dement, 2015,11(3):332-384.

[2] Bartos A, Fialova L, Svarcova J, et al. Patients with Alzheimer disease have elevated intrathecal synthesis of antibodies against tau protein and heavy neurofilament[J]. J Neuroimmunol, 2012, 252(1-2): 100-105.

[3] Koyama A, Okereke OI, Yang T, et al. Plasma amyloid beta as a predictor of dementia and cognitive decline: a systematic review and meta-analysis[J]. Arch Neurol, 2012, 69(7): 824-831.

[4] Gustaw KA, Garrett MR, Lee HG, et al. Antigen-antibody dissociation in Alzheimer disease: a novel approach to diagnosis[J]. J Neurochem, 2008, 106(3): 1350-1356.