وضعیت سرطان درایران
سرطان سومین عامل مرگ ومیر درایران است .سالانه بیش از 30000 نفر دراثر سرطان جان خود را ازدست می دهند.تخمین زده می شود هرسال در کشور بیش از 70000مورد جدید سرطان اتفاق می افتد. در ایران14 -7 بهمن ماه هفته ملی مبارزه با سرطان نامگذاری شده است.
عامل خطر دخانیات بعنوان عامل خطر ثابت شده در ایجاد حداقل 8نوع سرطان از جمله دهان ،حنجره ،ریه ،پانکراس ،مثانه ،کلیه،مری ومعده وعامل احتمالی در سرطان های روده بزرگ ،دهانه رحم ،سرطان خون ،کبد ،غددفوق کلیوی ،کیسه صفرا ،حفره بینی وسینوسها می باشد .
-
مصرف سیگار یکی از مهمترین عوامل خطر سرطان ریه است.
-
مواجهه زودرس با دود سیگار مخصوصاً در کودکان و نوجوانان خطر سرطان ریه را چندین برابر افزایش می‌دهد.
-
سیگار باعث بروز 90درصد سرطان های ریه و83%مرگ ومیر ناشی از سرطان ریه دراثر استعمال دخانیات است ،
-
با مصرف روزانه 20 نخ سیگار خطر سرطان لوزالمعده در مردان 5 برابر و در زنان 6 برابر می شود .
-
مردان سیگاری 70% و زنان سیگاری 40%احتمال بیشتری برای ابتلا به سرطان کلیه و مثانه دارند .
-
بیش از 4هزارماده شیمیایی در دود سیگار وجود دارد که بیش از 40 نوع آن سرطان زا است .
-
مصرف تنباکو در فرمهای جویدنی ومصرف پیپ یک عامل خطر مهم برای سرطان های دهان،حلق ومری است .
-
افراد سیگاری 2برابربیشتر از افرادغیر سیگاری در خطر ابتلابه سرطان پوست قرار دارند .
-
مقدار نیکوتین قلیان به قدری بالاست که چندین برابرسیگار حاوی نیکوتین است .
-
قلیان به خاطر ذغالی که در سوختن آن بکار می رود خیلی بیشتر حاوی مونوکسید کربن است بعد از مصرف یک قلیان به مدت 45دقیقه مونوکسید کربن به 45تا70PPMمی رسد که برابر است با مصرف 45تا70سیگار در عرض یک ساعت .
آیــــــــا می توان از سرطان پیشگیری نمود؟
سرطان بیماریی است که در آن سلول‌های بدن به طور غیر عادی تقسیم و تکثیر می‌شوند و تومور بدخیمی را ایجاد می کنند. سلول‌های سرطانی از سازوکارهای عادی تقسیم و رشد سلول‌ها تبعیت نمی کنند.علت دقیق این پدیده نامشخص است ولی احتمال دارد عوامل ژنتیکی وهمچنین عــــوامل بیرونی موثر باشد.
احتمال بروز ســرطان در سنیـــــــن مختلف وجـود دارد ولــــــی بــروز سـرطان با افزایــــش ســن زیاد می‌شود، سرطان باعث 13٪ مرگ‌ها است.در سال 2008 تخمین زده شده است که در سراسر دنیا حدود 7/12 میلیون نفر مبتلا به ســرطان هستند و6/7 میلـــیون مرگ به علت سرطان ایجاد شده است. ایــــن در حالی اســـــت که بسیاری از مدارک نشان می دهد کـه حدود نیمی از سرطان ها قابل پــــیشگیری هستند. شایع ترین سرطان ها در کشورهای توسعه یافته شامل سرطان پســــــتان ،پروستات، ریه و روده بزرگ اســت.
عوامل خطر زیادی برای ابتلا به سرطان تعیین شده است به طـوری که مصرفـــــــ تنباکـــــــو ، اضافه وزن و چاقی ، تغذیه ناکافی و فقر ، عدم فعالیت و تحرک ،مسئول اکثر سرطان ها در آمریکا می باشد.در مطالعـــه ای ریسـک فاکتور هایی که مسئول 35% کــل مرگ هـــای جهانــی ناشی از سرطان هســــتند معرفی شـــدکه شامل موارد زیر است: استعــــمال دخانیــات مصرف الــکل ، مصرف کم میوه و سبزیجات ، اضافه وزن ، عدم فعالیت، ، فعالیت جنسی غیر ایمن ، آلودگی هوای شهرها ، استفاده از سوخت های جامد و تزریقات آلوده در مراکز مراقبت های بهداشتی.
مصرف تنباکو
عدم استـــــفاده از توتون و تنباکو موثرترین راه پیشگیری از ســــرطان است . توتون و تنباکو مسئول 21% از کل مرگ های نـاشی از سرطانــها در کل دنیا است. تقریبا نیمی ازافـراد ســـیگاری به علـت یکی از بیماریهای مرتبط با توتون فوت می کنند .استفاده از توتون و تنباکو قوی ترین عامل مــــستعد کننده برای ســـــرطان ریه است که احتمال ابتلا به سرطان ریه را 10 برابر زیاد می کند.( تنباکو عامل 90%مرگ و میرهای ناشی از سرطان ریه می باشد)
در معرض بیش از حد آفتاب
هر سالـــه در دنیا حــدود یـک میلیون مورد ســـرطان پوست (شامل کار سینومای سلول های قاعده ای و سلول های سنگفرشی پوست) شناسایی می شود.
که یکی از عوامل آن پرتوهای فرابنفش خورشیدی می باشد بنابراین همه افراد باید زمانی را که در معرض نور خورشید قرار می گیرند کاهش دهند به خصوص بین ساعت 10 صبح تا 3 بعد از ظهر.
استفاده از کلاه ، عینک آفتابی و کرم های ضد آفتاب در جلوگیری از آثار مخرب پرتوهای فرابنفش خورشید تاثیر زیادی دارد.
فعالیت بدنی
کاهش فعالیت بدنی باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان می شود. باور بر این است که زندگی بی تحرک در عامل حدود با 5% تمامی مرگ و میر های ناشی از سرطان است.
اضافه وزن
اضافه وزن و چاقی احتمال ابتلا به انواع مختلف سرطان ها از جمله سرطان روده بزرگ ، پستان ، آندومتر، کلیه و مری را افزایش می دهد. تخمین زده شده است که چاقی در ارتباط با 20%تمام سرطان ها است.
رژیم غـذایـی
فاکتور های تغذیه ای متعددی از جمله چربی رژیم غذایی ، گوشت قرمز ، میوه و سبزیجات ، لبنیات ، فیبر و ... با بروز سرطان ها ارتباط دارند.
دریافت کالری بیش از حد از منابع غذایی مختلف باعث افزایش وزن و افزایش ریسک سرطان های مختلف می شود.
مطالعات مختلف نشان داده اند ارتباط مثبتی بین مصرف چربی و افزایش احتمال ابتلا به سرطان پستان وجود دارد.
مصرف زیاد انواع مختلف گوشت قرمز هم در زنان و هم در مردان ریسک سرطان روده بزرگ (کولورکتال) را زیاد می کند.
در تعداد زیادی از مطالعات نشان داده شده که مصرف مقادیر زیاد میوه و سبزیجات باعث کاهش چشمگیر ابتلا به سرطان شده است.مثلا ابتلا به سرطان پروستات با افزایش مصرف گوجه و محصولات آن مثل سس گوجه فرنگی کاهش می یابد . ارتباط معکوسی بین مصرف فیبر(موجود در سبزیجات) و ابتلا به سرطان روده بزرگ (سرطان کولورکتال) وجود دارد. مصرف زیاد سویا در زنان آسیایی ابتلا به سرطان پستان را کاهش می دهد.
مصرف کلسیم (مصرف لبنیات) باعث کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان در خانم ها می شود. به عنوان مثال مصرف شیر کم چرب توسط خانم ها باعث محافظت در برابر سرطان پستان می شود.(مصرف بسیار زیاد کلسیم در آقایان احتمال سرطان پروستات را افزایش می دهد.)
اثبات شده که مصرف ویتامین D می تواند میزان سرطان را کاهش دهد. ویتامین D از جمله ویتامین هایی است که مصرف آن برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ پیشنهاد می شود. میزان مناسب این ویتامین در خون باعث کاهش ریسک ابتلاء به تمام انواع سرطان ها در مردان می شود.
داروها
بعضی داروها مثل آسپیرین و سایر دارو های ضدالتهاب غیر استروئیدی ریسک ابتلا به سرطان روده بزرگ (و احتمالا سایر سرطان ها) را کاهش می دهد. همچنین داروی متفورمین (ضد دیابت) بروز سرطان ها را در بیماران دیابتی کاهش می دهد.
عفونت ها
عفونت ها عامل 17% از تمام انواع سرطان ها می باشد.مثلا باکتری هلیکوباکتر پیلوری (عامل زخم معده و زخم اثنی عشر) باعث سرطان معده و لنفوما می شود. بسیاری از ویروس ها مانند ویروس هپاتیت ، HPV و... می توانند عامل سرطان ها باشند.
می تـوان با 9 گـام زیراز بسـیاری سـرطان ها پیشـگیری نـمود
-
وزن مناسب و کنترل اضافه وزن
-
مصرف غذای کم چرب
-
دوری از نور زیاد آفتاب
-
عدم مصرف توتون و تنباکو
-
انجام غربالگری سرطان سینه و کولورکتال
-
فعالیت بدنی کافی
-
عدم مصرف الکل
-
مصرف کافی میوه وسبزیجات
-
محافظت در برابرعفونت های جنسی
