با انواع هپاتیت آشنا شوید

عفونت های ویروسی کبد که به عنوان هپاتیت طبقه بندی می شوند، شامل هپاتیت A ، B ، C ، D و E. می باشد. ویروس متفاوتی مسئول هر نوع هپاتیت ویروسی است. هپاتیت A همیشه یک بیماری حاد، کوتاه مدت است ، در حالی که هپاتیت B ، C و D به احتمال زیاد مداوم و مزمن است. هپاتیت E معمولاً حاد است اما به ویژه در زنان باردار می تواند خطرناک باشد.

 

هپاتیت A

هپاتیت A در اثر عفونت با ویروس هپاتیت A (HAV) ایجاد می شود. این نوع هپاتیت معمولاً با مصرف غذا یا آب آلوده به مدفوع از فرد آلوده به هپاتیت A منتقل می شود.

 

هپاتیت B

هپاتیت B از طریق تماس با مایعات عفونی بدن مانند خون ، ترشحات واژن یا منی ، حاوی ویروس هپاتیت B (HBV) منتقل می شود. مصرف داروی تزریقی ، رابطه جنسی با شریک زندگی آلوده یا اشتراک تیغ با فرد آلوده خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش می دهد. عفونت HBV نوزادان (Neonatal HBV infection) معمولا هنگام زایمان (delivery time)ونه پیش ازتولد، ازیک مادر آلوده به HBV به نوزادش منتقل می گردد.بنابراین مراقبت نوزادان متولدشده ازمادران دارای هپاتیت B بسیار اهمیت دارد.

 

هپاتیت C

هپاتیت C از ویروس هپاتیت C (HCV) ناشی می شود. هپاتیت C از طریق تماس مستقیم با مایعات بدن آلوده ، به طور معمول از طریق استفاده از داروهای تزریقی و تماس جنسی منتقل می شود.اولین بار درسال ۲۰۰۴ عفونت هپاتیت C پنهان (Occult  Hepatitis C Infection) کشف شد. هپاتیت C پنهان یا OCI عبارتست از وضعیتی که درآن HCV RNA درسرم منفی (non detectable) ولی درهپاتوسیت ها متعاقب  ِبیوپسی و در لکوسیت های تک هسته ای خون (PBMC =Peripheral  blood mononuclear cells) مثبت و قابل شناسایی (Detectable) می باشد.

 

هپاتیت D

هپاتیت D نیز که هپاتیت دلتا نامیده می شود ، یک بیماری جدی کبدی است که توسط ویروس هپاتیت D (HDV) ایجاد می شود. HDV از طریق تماس مستقیم با خون آلوده منقبض می شود. هپاتیت D نوعی هپاتیت است که فقط در رابطه با عفونت هپاتیت B اتفاق می افتد. ویروس هپاتیت D بدون وجود هپاتیت B نمی تواند تکثیر شود.

 

هپاتیت E

هپاتیت E یک بیماری منتقله از طریق آب است که توسط ویروس هپاتیت E (HEV) ایجاد می شود. هپاتیت E عمدتا در مناطقی با سرویس بهداشتی ضعیف یافت می شود و معمولاً ناشی از آلودگی منبع آب است.

 

هپاتیت الکلی

مصرف زیاد الکل می تواند باعث آسیب کبدی و التهاب شود. گاهی اوقات از این به عنوان هپاتیت الکلی یاد می شود. الکل به طور مستقیم به سلولهای کبد آسیب می رساند. با گذشت زمان ، می تواند آسیب دائمی ایجاد کند و منجر به نارسایی کبد و سیروز ، ضخیم شدن و زخم شدن کبد شود.

 

هپاتیت سمی

سایر علل سمی هپاتیت شامل استفاده بیش از حد یا مصرف بیش از حد داروها و قرار گرفتن در معرض سموم است. چهار داروی اصلی ایجاد کننده هپاتیت شامل : استامینوفن، ایزونیازید، هالوتان، کلر پرومازین است.

 

هپاتیت خود ایمنی

در برخی موارد ، سیستم ایمنی بدن کبد را با یک ماده مضر اشتباه می کند و شروع به حمله به آن می کند. این  امر باعث التهاب مداوم کبد می شود که می تواند از خفیف تا شدید باشد.هپاتیت خود ایمنی اگر به موقع تشخیص داده نشود می تواند مانع از عملکرد کبد  شود. هپاتیت خود ایمنی در زنان سه برابر بیشتر از مردان است.

 

 

 

علائم شایع هپاتیت چیست؟

اگر اشکال عفونی هپاتیت دارید ، مانند هپاتیت B و C مزمن است ، ممکن است در آغاز علائمی نداشته باشید. علائم ممکن است تا زمانی که آسیب بر عملکرد کبد تأثیر نگذارد ، رخ دهد.

برای تشخیص هپاتیت ، ابتدا پزشک شرح حال شما را می گیرد تا فاکتورهای خطر ابتلا به هپاتیت عفونی یا غیر عفونی را تعیین کند.

در طول معاینه فیزیکی، پزشک ممکن است به آرامی شکم شما را فشار دهد تا ببیند آیا درد یا حساسیت وجود دارد. همچنین ممکن است پزشک احساس کند که کبد شما بزرگ شده است یا خیر. اگر پوست یا چشم های شما زرد است، پزشک در هنگام معاینه این موضوع را یادداشت می کند.

علائم و نشانه های هپاتیت حاد به سرعت ظاهر می شوند. آنها عبارتند از:

• خستگی

• علائم شبیه آنفولانزا

• ادرار تیره

• مدفوع کم رنگ

• درد شکم

• از دست دادن اشتها

• کاهش وزن بدون دلیل

• زردی پوست و چشم، که ممکن است نشانه هایی از زردی باشد

 

عوارض ابتلا به هپاتیت چیست؟

هپاتیت مزمن B یا C اغلب می تواند منجر به مشکلات جدی تری در سلامتی شود. از آنجا که ویروس کبد را تحت تأثیر قرار می دهد ، افراد مبتلا به هپاتیت B یا C مزمن در معرض خطر زیر هستند:

• بیماری مزمن کبدی

• سیروز

• سرطان کبد

• نارسایی کبد

• اختلالات خونریزی

• تجمع مایعات در شکم (آسیت)

• افزایش فشار خون در رگهای ورودی که به کبد وارد می شود ، معروف به فشار خون بالا

• نارسایی کلیه

• انسفالوپاتی کبدی، که می تواند شامل خستگی، از دست دادن حافظه و کاهش توانایی های ذهنی ناشی از تجمع سموم مانند آمونیاک باشد که بر عملکرد مغز تأثیر می گذارد.

• سرطان هپاتوسلولار، که نوعی سرطان کبد است

 

چگونه از ابتلا به هپاتیت پیشگیری کنیم ؟

رعایت بهداشت مناسب یکی از راه های اصلی جلوگیری از ابتلا به هپاتیت A و E است. در عکس زیر روش های پیشگیری از هپاتیت تشان داده شده است.

 

روش درمان انواع هپاتیت چگونه است؟

درمان هپاتیت A

هپاتیت A معمولاً نیازی به درمان ندارد زیرا این یک بیماری کوتاه مدت است. اگر علائم باعث ناراحتی زیادی شود ، ممکن است استراحت در رختخواب توصیه شود. اگر استفراغ یا اسهال دارید ،دستورات مربوط به هیدراتاسیون و تغذیه پزشک را دنبال کنید.

واکسن هپاتیت A برای جلوگیری از این عفونت در دسترس است. بیشتر کودکان واکسیناسیون را از 12 تا 18 ماهگی شروع می کنند. این یک سری از دو واکسن است. واکسیناسیون هپاتیت A برای بزرگسالان نیز در دسترس است و می تواند با واکسن هپاتیت B ترکیب شود.

 

درمان هپاتیت B

هپاتیت حاد B به درمان خاصی نیاز ندارد. هپاتیت B مزمن با داروهای ضد ویروسی درمان می شود. این نوع درمان می تواند پرهزینه باشد زیرا باید چندین ماه یا سال ادامه یابد. درمان هپاتیت B مزمن همچنین نیاز به ارزیابی و نظارت پزشکی منظم دارد تا مشخص شود آیا ویروس به درمان پاسخ می دهد یا خیر.

 

درمان هپاتیت C

از داروهای ضد ویروسی برای درمان هر دو نوع حاد و مزمن هپاتیت C استفاده می شود. افرادی که به هپاتیت C مزمن مبتلا می شوند به طور معمول با ترکیبی از داروهای ضد ویروسی درمان می شوند. همچنین ممکن است برای تعیین بهترین شکل درمان به آزمایش بیشتری نیاز داشته باشند. افرادی که در اثر هپاتیت C مزمن به سیروز (زخم کبد) یا بیماری کبدی مبتلا می شوند ، ممکن است کاندید پیوند کبد باشند. در حال حاضر ، هیچ واکسنی برای هپاتیت C وجود ندارد.

 

درمان هپاتیت D

در حال حاضر هیچ داروی ضد ویروسی برای درمان هپاتیت D وجود ندارد. طبق یک مطالعه معتبر منبع 2013 ، دارویی به نام آلفا اینترفرون می تواند برای درمان هپاتیت D استفاده شود ، اما فقط در حدود 25 تا 30 درصد از افراد بهبود را نشان می دهد.

با واکسیناسیون هپاتیت B می توان از هپاتیت D پیشگیری کرد، زیرا عفونت با هپاتیت B برای ایجاد هپاتیت D ضروری است.

 

درمان هپاتیت E

در حال حاضر، هیچ روش درمانی پزشکی خاصی برای درمان هپاتیت E در دسترس نیست. از آنجا که عفونت اغلب حاد است، معمولاً به خودی خود برطرف می شود. به افراد مبتلا به این نوع عفونت اغلب توصیه می شود استراحت کافی داشته باشند، مایعات زیادی بنوشند، مواد مغذی کافی دریافت کنند و از الکل خودداری کنند. با این حال، زنان بارداری که به این عفونت مبتلا می شوند، نیاز به نظارت و مراقبت دقیق دارند.

هر آنچه که باید درباره آزمایش هپاتیت بدانید

شایع ترین عامل بروز هپاتیت حاد، عفونت بر اثر ویروس هپاتیت است. حال آزمایش کلی هپاتیت ( acute viral hepatitis panel) به مجموعه ای از آزمایش های خونی گفته می شود که به تشخیص هپاتیت ویروسی کمک می نماید. برخی از آزمایش ها سبب آشکار شدن آنتی بادی هایی می گردد که توسط سیستم ایمنی بدن، در پاسخ به عفونت تولید شده و همچنین پروتئین هایی ( آنتی ژن) را نمایان می نماید که از نشانه های حضور ویروس ها می باشد. آزمایش کلی هپاتیت شامل آزمایش های زیر است:

 

آزمایش هپاتیت نوع A  

آنتی بادی lgM ، دو تا سه هفته پس از نخستین باری که فرد به این عفونت مبتلا شده نمایان می شوند و دو تا شش ماه باقی می ماند . این آنتی بادی ها از در مراحل ابتدایی عفونت هپاتیت نوع A به وجود می آیند. آزمایش lgM  هپاتیت نوع A مثبت ، جهت تشخیص این گونه از هپاتیت در افراد به کار می رود.

 

آزمایش هپاتیت نوع B

این آزمایش جهت تشخیص عفونت هپاتیت نوع B با نمایان ساختن آنتی بادی هایی که دستگاه ایمنی بدن در واکنش به عفونت ویروسی هپاتیت نوع B تولید می نماید ، عمل می کند. این آنتی بادی ها در افرادی که بیماری هپاتیت مزمن نوع B آن ها نیز شعله ور می شود ، پدیدار می گردد . HBsAg  نیز پروتئینی است که روی سطح لایۀ ویروس هپاتیت نوع B مشاهده می گردد. این پروتئین از نخستین نشانگرهای عفونت حاد است و ممکن است در خون افرادی که به هپاتیت حاد نوع B نیز دچار هستند نیز دیده شود .

 

آنتی بادی هپاتیت نوع C

این آزمایش نیز مانند آزمایش های بالا بر پایۀ آشکار ساختن آنتی بادی هایی عمل می نماید که دستگاه ایمنی بدن در واکنش به عفونت هپاتیت نوع  C تولید می نماید .اما میان عفونت های کنونی و پیشین تمایزی قائل نمی باشد . از این رو اگر مثبت بود باید با آزمایش های دیگری همراه باشد تا مشخص گردد که این عفونت کنونی است یا خیر .

سایر آزمایش هایی که ممکن است به عنوان مکمل آزمایش کلی هپاتیت پیشنهاد گردد شامل موارد زیر است :

آنتی بادی هپاتیت نوع A ، آنتی بادی کلی و مرکزی هپاتیت نوع B ، که این آزمایش ها آنتی بادی های lgG و lgM را آشکار می نماید و به عنوان بخشی از آزمایش کلی جهت تعیین ابتلای فرد به عفونت های پیشین به کار می رود .

آزمایش سطح آنتی بادی هپاتیت نوع B با هدف مشخص نمودن از میان رفتن هپاتیت صورت می پذیرد و یا اینکه آیا فرد پس از دریافت واکسن هپاتیت نوع B آنتی بادی های مربوطه را تولید نموده و در برابر این بیماری ایمن است یا خیر .

در چه شرایطی نیاز به انجام آزمایش هپاتیت است؟

در صورت مشاهدۀ نتایج غیر طبیعی در کبد هنگام آزمایش سنجش سلامت عمومی ( چک آپ سالیانه )

• در صورت مشاهدۀ نشانه های حاد مرتبط با آسیب کبدی مانند :

• خستگی و تب

• از دست دادن اشتها

• استفراغ ، تهوع و دردهای شکمی

• ادرار تیره

• مدفوع روشن

• دردهای مفصلی

• زردی یا یرقان

• خارش ( pruritus)

 

افرادی که در خطر ابتلا به هپاتیت نوع A و نوع B قرار دارند یا به طور واضح و آشکار در معرض این عفونت قرار گرفته اند ، برای نمونه شامل گروه های زیر می شوند :

• افرادی که بدون هیچ دلیلی دارای میزان بالای آنزیم های کبدی هستند (ALT و AST)

• افرادی که داروهای غیرقانونی را تزریق نموده اند .

• افرادی که به بیماری های مقاربتی مبتلا هستند.

• مردانی که با همجنس خود مقاربت می نمایند .

• افرادی که تحت شرایط درمانی خاص ( مانند بیماران پیوندی) هستند و در روند درمانی خود باید سیستم ایمنی را سرکوب نمایند.

• افرادی که در تماس نزدیک با بیماران دچار هپاتیت نوع B  یا C هستند .

• افراد مبتلا به بیماری ایدز

• افرادی که دیالیز دراز مدت انجام می دهند .

• کودکانی که از مادران دچار هپاتیت نوع B یا هپاتیت نوع C  متولد می گردند .

• افرادی که در نواحی متولد می شوند که ویروس هپاتیت شایع است . ( آسیا ، آفریقا ، جنوب غربی اروپا و بخش هایی از آمریکای جنوبی )

• افرادی که نشانه های بیماری کبدی مزمن را دارا هستند

 

تفسیر نتایج آزمایش هپاتیت :

Anti-hepatitis A, IgM	Hepatitis B surface antigen	Anti-hepatitis B core, IgM	Anti-hepatitis C	تفسیر (Interpretation)
Positive	Negative	Negative	Negative	مبتلا به هپاتیت حاد نوع A
Negative	Positive	Positive	Negative	مبتلا به هپاتیت حاد نوع B
Negative	Positive	Negative	Negative	عفونت مزمن هپاتیت نوع B
Negative	Negative	Positive	Negative	هپاتیت حاد نوع B، سطوح آنتی ژن هپاتیت به میزانی نیست که شناسایی گردد .
Negative	Negative	Negative	Positive	هپاتیت حاد یا مزمن نوع C ، به آزمایش های تکمیلی جهت رسیدن به پاسخ قطعی نیاز است.

 

آزمایش هپاتیت چگونه انجام می گیرد ؟

این آزمایش با گرفتن نمونه خون از رگ بازو انجام می گردد . آزمایش هپاتیت در کمتر از 5 دقیقه صورت می پذیرد . این آزمایش حتی در منزل توسط کیت های خانگی نیز صورت می پذیرد . بدین صورت که توسط وسیله ای به نام Lancet از نوک انگشتان خون مورد نیاز گرفته می شود . این آزمایش با توجه به استفاده از سرنگ و سوزن جهت گرفتن خون درد نداشته و ممکن است کبودی مختصری ظاهر گردد .لازم به ذکر است برای انجام آزمایش هپاتیت ، هیچ گونه آمادگی خاصی مثل ناشتا بودن نیاز نیست.

در آزمایشگاه اریترون کلیه آزمایش های تشخیص انواع هپاتیت انجام می شود و نتایج با سرعت و دقت بالا ارائه می گردد.