برای کمک به تشخیص و نظارت بر تومورهای کارسینوئید، آزمایش ادرار 5-هیدروکسی ایندول اسید (5-HIAA) مورد استفاده قرار می گیرد که ممکن است به تنهایی یا همراه با سروتونین خون  یا chromogranin A level درخواست داده شود. 5-HIAA متابولیت اولیه سروتونین است که از طریق ادرار دفع می شود.

سرطان مشکل اصلی سلامت در سراسر جهان است. این بیماری دومین عامل مرگ در کشورهای در حال توسعه می باشد. سرطان های خون حدود ۸% کل سرطان های جمعیت انسانی را شامل و به عنوان پنجمین سرطان شایع در جهان شناخته می شوند. سرطان خون به علت تغییرات در پروتو آنکوژن­ها، ژن های سرکوبگر تومور و ژن­های میکرو  RNA  سلول­های بنیادی یا زاده های آنها ایجاد می شود. از عوامل محیطی تاثیر گذار می توان به تاثیر امواج الکترومغناطیسی، برخی آلودگی­های ویروسی و سیگار کشیدن  والدین اشاره  کرد که موجب  تغییرات ژنتیکی ثانویه شده و این تغییرات ثانویه، منجر به بروز سرطان خون می­شوند. خصوصیت بارز سرطان های خون تجمع سلول­های سفید بدخیم در خون و مغز استخوان و رشد خارج از کنترل سلول­های خونی است.

سرکوب سیستم ایمنی به معنی کاهش فعالیت و کارایی سیستم ایمنی است. برخی بخش های سیستم ایمنی به خودی خود دارای اثر سرکوب ایمنی روی سایر بخش های این سیستم بوده و یا سرکوب ایمنی ممکن است در نتیجه درمان و به عنوان یک پاسخ ناخواسته رخ دهد. داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی معمولا به عنوان کنترل کننده تظاهرات آلرژیک، خودایمنی و بیماری های مرتبط با پیوند مورد مصرف قرار می گیرند. برخی از این داروها تاثیر گسترده ای روی کل سیستم ایمنی داشته در حالیکه برخی دیگر اهداف اختصاصی دارند. داروهای با تاثیر گسترده اثرات نامطلوب زیادی به جای می گذارند در حالیکه اثر داروهای اختصاصی تر ممکن است به وسیله مسیرهای متابولیک تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش یابد. به این ترتیب پروتکل های درمانی اغلب از درمان چند دارویی استفاده کرده تا علاوه بر جلوگیری از اثرات ناخواسته دارو، از ایجاد مقاوت به درمان در بیمار جلوگیری کنند.اگرچه پروتکل های درمانی باید امکان ارزیابی علمی اثربخشی دارو را فراهم کنند از طرفی باید به پزشک اجازه تغییر روش درمانی بر اساس اثربخشی دارو، فعالیت بیماری و تقویت بیمار را نیز ایجاد کنند.

این تست جهت ارزیابی خطر وابسته به دوز در بیماران تحت درمان با 5-FU مورد استفاده قرار می گیرد. داروی 5-FU شایع ترین داروی مورد استفاده در شیمی درمانی در بسیاری از انواع سرطان، به ویژه آدنوکارسینوم کولورکتال است.

سیستم کمپلمان شامل پروتئین های پلاسمایی و غشایی است که ایمنی ذاتی در برابر پاتوژن های میکروبی را ایجاد می کنند. فعالیت سیستم کمپلمان معمولا با ارزیابی اجزای کمپلمان نظیر C3,C4, و یا فعالیت CH50  تعیین می گردد.

سرطان دهانه رحم یکی نوع از سرطان هاست که در سلول های بخش پایینی  رحم که در اتصال به واژن است ایجاد میشود. سویه های مختلفی از پاپیلوما ویروس انسانی (HPV) نقش مهمی در ایجاد سرطان دهانه رحم ایفا میکند. شایع ترین راه انتقال این سویه ها از طرق تناسلی، مقعدی و یا دهانی-تناسلی است. 

غده ی تیروئید تقریبا تمامی ید بدن را جذب میکند. زمانیکه ید رادیواکتیو به فرم کپسول یا به فرم مایع خورده میشود، جذب سلولهای تیروئید میشود. اشعه رادیواکتیو می تواند سلولهای غده ی تیروئید و دیگر سلولهای سرطانی که ماده ی رادیواکتیو را مصرف میکنند با کمترین تاثیر بر روی سایر سلولهای بدن از بین ببرد. این روش درمانی می تواند برای از بین بردن و حذف کردن بافت تیروئید که طی جراحی برداشته نشده  یا درمان برخی از انواع سرطان های تیروئید که به لنف و بقیه قسمتهای بدن انتشار پیدا کرده است استفاده شود.

پروتئینوری (Proteinuria) به معنی وجود مقادیر غیرطبیعی پروتئین (بیش از یک گرم در روز) در ادرار می‌باشد. پروتئینوری یکی از علائم شایع بیماریهای کلیوی می‌باشد.

کارکنان آزمایشگاه در معرض بسیاری از عوامل بیماری زا با منشأ خون، مایعات بدن و ...می باشند که از طریق ترشح و پاشیدن، فرو رفتن سوزن، وسایل شیشه ای شکسته، خراش و بریدگی و ... در تماس با چشم، بینی، دهان، پوست و ... باعث آلودگی می گردند. همچنین در محیط کاری آنها خطراتی در نتیجه کار با مواد شیمیایی سوزاننده، مواد رادیواکتیو، الکتریسیته، وسایل مکانیکی، آتش سوزی و ... وجود دارد که سلامتی آنها را تهدید می نماید.

 سرطان مثانه ششمین سرطان شایع در جوامع بشری بوده و نیازمند تشخیص زودرس برای مدیریت هر چه بهتر درمانی می باشد. بروز این سرطان در مردان سه برابر بیشتر از زنان است. سیگار کشیدن به عنوان یک ریسک برای سرطان مثانه مطرح است. حدود ۸۰% سرطان مثانه بصورت تومورهای سطحی دیده می شوند و از این میان سرطان سلولهای پوششی مثانه (TCC: Transitional Cell Carcinoma) بیشتر از سایر سرطانها شایع و بیشترین موارد عود مجدد و گسترش تومور در آن دیده می شود. بازگشت این سرطان طی پنج سال بعد از درمان ۷۰% می باشد و درمان و مراقبت این بیماری نیازمند پیگیری بلند مدت خواهد بود.

سلامت مادر پیش از بارداری می تواند به شروع یک زندگی سالم برای کودک کمک کند. بسیاری از بیماری ها و عوارضی که در دوران بارداری بروز می کند ناشی از مشکلات و بیماریهای زمینه ای است که در زمان قبل از بارداری وجود دارد. در بسیاری از موارد اولین مراجعه خانم‌های باردار به پزشک از هفته هشتم بارداری صورت می گیرد، این در حالی است که تا این زمان ممکن است، مشکلات برگشت ‌ناپذیری، برای جنین به وجود آمده باشد، زیرا اکثر اعضای‌ حیاتی جنین در چند هفته اول بارداری شکل‌ می‌گیرند و بیشترین ناهنجاری‌های جنینی و نقایص فیزیکی هم بین‌ هفته دوم تا هشتم حاملگی به‌وجود می‌آیند.

سندرم آنتی فسفولیپید (APS)، یک بیماری خود ایمنی است که در آن بدن علیه فسفولیپید ها و پروتئین های همراه آن ها آنتی بادی تولید کرده و می تواند منجر به بروز علائم مختلف بالینی شود. علائم مشخص این بیماری شامل افزایش احتمال ترومبوز و عوارض بارداری است . انسداد عروق می تواند در ورید و یا شریان رخ دهد که از این بین  ترومبوز وریدی پا و آمبولی ریه از سایر موارد شایع تر است. APS خانم های باردار را با عوارض پر خطر بارداری مانند سقط خود به خودی یا زایمان زودرس روبه رو می کند. در موارد سقط  مکرر بدون دلیل مشخص احتمال بروز APS باید مد نظرقرار گیرد. 

در بیماری Multiple sclerosis (MS)، آسیب آکسون ها به عنوان علت اصلی روند رو به رشد تخریب عصبی شناخته می شود. به این ترتیب با توجه به همراهی تخریب آکسون ها و پیشرفت ناتوانی در بیماران مبتلا به MS، آگاهی از میزان تخریب آکسون ها می تواند دارای ارزش تشخیصی بوده و همچنین به عنوان ابزاری جهت کنترل درمان مورد استفاده قرار گیرد.

دیگوکسین دارو مصرفی برای درمان نارسایی قلبی و ریتم های غیر طبیعی قلب است. در نارسایی قلبی، سبب می شود قلب در خون رسانی به پا، دست، ریه ها و کبد دچار مشکل می شود، در نتیجه فرد دچار تورم، تنگی نفس و خستگی می شود.دیگوکسین برای کاهش علائم نارسایی قلبی تجویز می شود. این دارو به تقویت انقباضات قلب و پمپ کردن خون به قلب کمک می کند.  دیگوکسین همچنین کنترل ضربان قلب و آریتمی ها (ریتم های غیر طبیعی قلب) را نیز کنترل می کند، اما نارسایی قلبی یا آریتمی ها را درمان نمی کند. دیگوکسین می تواند به درمان علائم همراه با رژیم غذایی، ورزش و سایر داروها کمک کند.

در مواردی که مشکوک به کمبود ایمنی اولیه هستیم با رویکرد تشخیص پیش رو می توان به ارزیابی آزمایشگاهی PID یا  یمار یهای کمبود ایمنی اولیه پرداخت.

بیماری کبد چرب، حالتی برگشت‌پذیر از تجمع واکوئول‌های چربی در سلول‌های کبدی است که با التهاب کبد مشخص می‌شود.

براساس اعلام معاونت بهداشت، در حال حاضر کلیه کودکان کشور علیه بیماریهای دیفتری، سیاه سرفه، کزاز فلج اطفال، سرخک، سرخجه، اوریون، سل و هپاتیت B واکسینه می شوند. بیماریهای سرخک، سرخجه مادرزادی و کزاز نوزادی درمرحله حذف قرار دارند. بیش از ۱۴ سال است که کشور عاری از بیماری فلج اطفال است و بیماری های دیفتری، سیاه سرفه و اوریون کنترل شده اند. میزان حاملین مزمن هپاتیت B نیز به کمتر از ۲ درصد کاهش یافته است.

بدخیمی های خونی گروه ناهمگونی از سرطان ها با دلایل، شیوع، پیش آگهی و بقای متفاوت هستند. در مطالعات انجام گرفته روی جمعیت، بدخیمی های خونی به چهار دسته مختلف تقسیم بندی می شوند که شامل لوکمی، لنفوم هوچکین، لنفوم غیر هوچکین و میلوم هستند. در سال های اخیر سازمان بهداشت جهانی (WHO) در یک نشست جهت طبقه بندی بدخیمی های خونی، این بیماری ها را بر اساس  نوع و رده سلول درگیر (لنفوئید و میلوئید) و بلوغ سلولی تقسیم بندی کرده است. در این طبقه بندی، از ریخت شناسی (مورفولوژی) سلول، ویژگی های سطح سلولی (ایمونوفنوتایپینگ)، ژنتیک و معیارهای بالینی جهت تقسم بندی بیشتر هر گروه استفاده شده است.

آنتی بادیهای سیتوپلاسمی ضد نوتروفیل(ANCA)  مارکرهای آزمایشگاهی ارزشمندی هستند که برای تشخیص انواع واسکولیت های عروق کوچک شامل (GPA) Granulomatosis with ployangitis و Microscopic polyangitis (MPA) مورد استفاده قرار می گیرند.

 کمپلکس سازگاری اصلی بافتی(MHC) Major Histocompatibility Complex به عنوان یک گروه از ژن‌های کاملاً بهم چسبیده‌ای که آنتی‌ژن‌های HLA را کد می‌کنند و آنتی‌ژن‌های اصلی سازگاری بافتی هستند وجود دارند. این سیستم در پیوند عضو، سازگاری بین دهنده و گیرنده را تعیین می‌کند.  آنتی‌ژن HLA پپتیدهای خارجی را به دام انداخته و به گیرنده‌های سلول T عرضه می‌کند. بیش از 200 ژن در کمپلکس HLA بر روی کروموزوم 6 حضور دارند که بیش از 40 آنتی‌ژن لوکوسیتی را کد می‌کنند.

برای تشخیص حاملگی روش های مختلفی وجود دارد که بسته به شرایط مختلف می توان از هرکدام از آنها استفاده کرد.

مشکلات مادرزادی متابولیک آمینواسید میتواند در هر برهه ی زمانی از زندگی فرد رخ بدهد، ولی اکثرا در دوران نوزادی و در دوران آغازین کودکی ظاهر می شود. بیماران مبتلا ممکن است اختلالات رشد، علائم عصبی، مشکلات هضم، عقب افتادگی روانی-حرکتی، و طیف گسترده ای از یافته های آزمایشگاهی را از خود نشان دهند. اگر این اختلالات سریعا تشخیص داده نشده و کاملا درمان نگردند، ممکن است منجر به رشد ضعیف، عقب ماندگی ذهنی و مرگ گردند.

به زمانی که دوره قاعدگی طبیعی یک خانم به مدت حداقل 12 ماه متوقف شود و دیگر توانایی بارداری را نداشته باشد، یائسگی گفته می شود. این یک بخش طبیعی از پیری زن است. یائسگی می­ تواند در هر زمان بعد از سن 35 سالگی اتفاق بیفتد، اما سن معمول آن در اواخر دهه 40 تا اوایل 50 سالگی رخ می دهد؛ میانگین سن شروع در زنان با نژاد مختلف متفاوت است.

واژه میگرن از لفظ یونانیHemicrain ( به معنی” نیمی از سر”) گرفته شده است که خود این کلمه ریشه در زبان مصری دارد. میگرن، نوعی اختلال سردرد است که با ترکیب متنوعی از تغییرات عصبی و گوارشی مشخص می شود. درد میگرن اغلب اوقات به صورت درد ضربان دار یک طرفه است که ابتدا خفیف است و کم کم شدید می شود. دردهای میگرنی در همه موارد با بی اشتهایی و تهوع و گاهی اوقات با استفراغ همراه هستند.

قلب ارگان ​​عضلانی است که از طریق سیستم رگ ها و شریان ها خون را در سراسر بدن پمپ می کند. خون از ریه ها جاری می شود، جایی که اکسیژن را از طریق مویرگهای ریه به قلب منتقل می کند و سپس به بدن تزریق می شود و اکسیژن را به بافت ها منتقل می کند. خون از طریق رگها به قلب باز می گردد و دوباره به ریه ها پمپ می شود. به منظور انجام این وظایف، قلب نیاز به مقادیر زیادی اکسیژن دارد که از شبکه اختصاصی خود از رگ ها و شریان ها به دست می آورد.

آزمون پپتید ناتریورتیک مغزی (BNP) یک آزمایش خون است که سطح پروتئینی به نام BNP (Brain natriuretic peptide) را اندازه گیری می کند. BNP توسط قلب و رگ های خونی ساخته شده و زمانی که شخصی دچار نارسایی قلبی می گردد، سطح BNP در خون او بالاتر از حد طبیعی است. علت افزایش سطح BNP شامل اختلال عملکرد دیاستولیک، سندرم های حاد کرونری (بسیار حساس اما غیر اختصاصی)، فشار خون بالا با LVH، بیماری قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و آمبولی ریه، فشار خون ریوی، سپسیس، COPD یا هیپرتیروئیدی است.

میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis) از لغات Mys به معنی عضله، Asthenia به معنی ضعف و gravis به معنی جدی تشکیل شده است. میاستنی گراویس بین 30-3 نفر از هر یک میلیون نفر را مبتلا می کند. میاستنی گراویس بیشتر در زنان زیر 40 سال و در مردان بالای 60 سال شایع می باشد. این بیماری در کودکان چندان شایع نیست. اکثر بیمارانی که تحت درمان قرار میگیرند به زندگی طبیعی باز خواهند گشت و امید به زندگی در این افراد با افراد سالم یکسان می باشد.

سرطان دهانه رحم سالانه 260،000 زن را می کشد و تقریبا 85٪ از این موارد در کشورهای در حال توسعه اتفاق می افتد که علت اصلی مرگ و میر ناشی از سرطان در زنان است. سطح سلامت و فقر در میزان مرگ و میر نقش بسیار مهمی دارد. در کشورهای غربی آزمایش Papanicolaou و آزمایش ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) به طور چشم گیری مرگ و میر ناشی از سرطان دهانه رحم را کاهش داده است، در حالی که میزان ابتلا به سرطان دهانه رحم در کشورهای در حال توسعه به علت فقدان زیرساخت مناسب، امکانات و آموزش پزشکی، کماکان بالا باقی خواهد ماند. مطالعات در مورد آزمایش DNA مربوط به HPV و تکنولوژی "غربالگری و درمان" امیدوار کننده است. علاوه بر این، کاهش هزینه و افزایش دسترسی واکسن های HPV در کشورهای در حال توسعه، امید را برای نسل بعدی زنان به ارمغان می آورد.

بدخیمی های خونی گروه ناهمگونی از سرطان ها با دلایل، شیوع، پیش آگهی و بقای متفاوت هستند. در مطالعات انجام گرفته روی جمعیت، بدخیمی های خونی به چهار دسته مختلف تقسیم بندی می شوند که شامل لوکمی، لنفوم هوچکین، لنفوم غیر هوچکین و میلوم هستند. در سال های اخیر سازمان بهداشت جهانی (WHO) در یک نشست جهت طبقه بندی بدخیمی های خونی، این بیماری ها را بر اساس  نوع و رده سلول درگیر (لنفوئید و میلوئید) و بلوغ سلولی تقسیم بندی کرده است. در این طبقه بندی، از ریخت شناسی (مورفولوژی) سلول، ویژگی های سطح سلولی (ایمونوفنوتایپینگ)، ژنتیک و معیارهای بالینی جهت تقسم بندی بیشتر هر گروه استفاده شده است.

دیابت یا بیماری قند (یا Diabetes Mellitus) یک اختلال سوخت و سازی (متابولیک) در بدن است. در این بیماری توانایی تولید هورمون انسولین در بدن از بین می‌رود یا بدن در برابر انسولین مقاوم شده و بنابراین انسولین تولیدی نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را انجام دهد. 

بیماری قلبی-عروقی (Cardiovascular disease) یا بیماری قلبی (heart disease) دسته‌ای از بیماری‌ها است که در قلب یا رگ‌ها (سرخرگ‌ها، مویرگ‌ها و سیاهرگ‌ها) رخ می‌دهد.بیماری قلبی-عروقی به هر گونه بیماری که دستگاه گردش خون را تحت تاثیر قرار دهد اشاره دارد که شامل بیماری‌های قلبی، بیماری‌های عروقی مغز و کلیه و بیماری‌های شریانی می‌شود.

سرطان سرویکس (دهانه رحم) یکی از شایعترین سرطانهای زنان است . شیوع این سرطان در کشورهای  پیشرفته نسبت به گذشته کاهش یافته است ولی هنوز در کشورهای درحال توسعه ، شیوع زیادی دارد. خوشبختانه اگر بیماری درمراحل اولیه تشخیص داده شود تا حدود زیادی قابل درمان است. در حالیکه تأخیر در تشخیص باعث از دست رفتن جان یک سوم بیماران می شود.

گروهی از آزمایشات و فاکتورهای سلامتی وجود دارند که احتمال حمله یا سکته قلبی را در فرد مشخص می نمایند و درجه ریسک ابتلاء به این بیماری ها را نشان می دهند. در این مقاله به مهمترین شاخص های خطر ابتلا به بیماری های قلبی اشاره می شود.

برای پذیرش و نمونه گیری بسیاری از آزمایش های تخصصی و فوق تخصصی ، توصیه ها و دستورالعمل های خاصی باید به مراجعه کننده داده شود تا از تأثیر بسیاری از عوامل مداخله گر پیش آزمونی جلوگیری شود.

آزمایش های پزشکی برای تشخیص ، پیش بینی ، غربالگری ، پیگیری و نظارت بر روند بیماری و کنترل میزان داروهای مصرفی از اهمیت و حساسیت فوق العاده ای برخوردارند. امروزه پاسخ ها و گزارش آزمایش های پزشکی ، در حدود هشتاد درصد در تصمیم گیری های تشخیصی و درمانی تاثیر انکار ناپذیری دارند. یکی از مهمترین و اصلی ترین فعالیت ها در آزمایشگاه بالینی جهت  اطلاع رسانی راهنمایی های لازم ،آماده سازی مراجعه کنندگان پیش از نمونه گیری و آموزش  همراهان ، برای نمونه گیری و جمع آوری صحیح نمونه ها می باشد.

در آزمایشگاههای تشخیص پزشکی ، شایسته است حقوق و نیازهای مراجعه کنندگان رعایت گردد، ضمن محترم شمردن آنها به اطلاع آنها رسانیده شود.

تومور مارکرها (Tumor markers) مواد بیوشیمیایی اند که با بدخیمی تومور در ارتباط هستند و قابل اندازه‌گیری می باشند. این مواد توسط سلول‌های تومور یا توسط بدن در پاسخ به سلول‌های تومور ساخته می‌شوند. تومور مارکر ماده موجود در خون، ادرار و یا در بعضی از بافت های بدن است که در صورت ابتلا به بیماری سرطان می‌تواند افزایش یابد.هر چند افزایش سطح تومورمارکرهای مختلف می‌تواند نشان‌دهنده سرطان باشد با این حال بعضی از آن ها در شرایط غیر سرطانی هم دیده می شوند و در نتیجه برای سرطان تشخیصی نمی باشند.

علاوه بر تستهای معمول آزمایشگاهی و کلینیکی، تشخیص بیمارانی با بیماریهای مادرزادی متابولیسمی برمبنای تستهای خاصی نظیر کروماتوگرافی تعویض یون (IEC) و کروماتوگرافی مایع  انجام پذیر است. ترکیب این تست ها ، با استفاده از نمونه های متفاوت، کلید تایید اختلالالت متابولیسمی هستند، که تشخیص قطعی آنها با تستهای DNA یا آزمایشات انتقال آنزیم (enzyme transport) تایید می شود.

پیوند (Transplantation)  به مفهوم انتقال بافت، سلول یا عضو از فردی به فرد دیگر است. به بافت یا عضو پیوند شده گرفت (Graft) می گویند. پیوند سلول‌ یا بافت‌ از فردی به فرد دیگر که از نظر ژنتیکی متفاوت است، به صورت حتمی و به دلیل پاسخ ایمنی اکتسابی رد می‌شود.

کورتیزول هورمونی است که معمولاً در زمان استرس ترشح شده و کارکرد های بسیار مهمی در بدن شما دارد. متعادل بودن مقادیر کورتیزول در بدن برای سلامت فرد ضروری است و اگر غده ی فوق کلیوی مقادیر افزایش یا کاهش یافته ی کورتیزول را ترشح کند، فرد دچار مشکل می شود.