بیماری کرونا ویروس2019 (Covid 19) که توسط سندرم شدید حاد تنفسی کرونا ویروس ۲ (SARS-CoV-2) ایجاد می شود، به سرعت به یک بیماری همه گیر جهانی تبدیل شده است. عوارض بالینی این بیماری  بسیار متفاوت است.

اختلالات انعقاد خون و عوارض ترومبوتیک  بعنوان مشکلات اساسی در بیماران مبتلا به کووید ۱۹ حاد می باشند که با میزان مرگ و میر بالایی همراه است.  در اینجا عملکرد بالقوه و پیامدهای درمان با ضد انعقاد ها و درمان های ترومبولیتیکی در بیماران کووید ۱۹ را مورد بحث قرار خواهیم داد.

در اواخر سال 2019 یکی دیگر از خانواده کرونا ویروس با قابلیت سرایت انسان به انسان کشف گردید که به آن ویروس کووید 19 می گویند. این ویروس  تاکنون جان میلیون ها نفر را در جهان گرفته است. پاسخ بدن در ابتلا به کووید 19 در افراد متفاوت است. در برخی افراد، بدون علائم و یا دارای علائم خفیف شبیه به سرماخوردگی است، ولی دربرخی دیگر  بیماری شدت یافته و با تنگی نفس و علائم سیستمیک ظاهر می گردد. در حالت شدید بیماری، تغییرات زیادی بر روی اندام های مختلف ایجاد می شود این تغییرات گاها در نتایج آزمایش های بالینی تاثیر می گزارد. در این مقاله به تغییراتی که در آزمایشگاه های تشخیصی به دلیل ابتلا به کووید 19 ایجاد می شود، می پردازیم.

سویه جدید ویروس کرونا که به عنوان سندرم حاد تنفسی کروناویروس 2 (SARS-CoV-2) شناخته می شود باعث بیماری ویروس کرونا (COVID-19)  می شود. این بیماری با طیف گسترده ای از بیماری های ساده نظیر سرماخوردگی تا بیماری های شدید نظیر سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) و سندروم حاد تنفسی (SARS-CoV) مشاهده می شود. با توجه به سرعت شیوع این ویروس، پیشگیری و انجام آزمایش کرونا ضروری است.دو آزمایش مولکولی و سرولوژی برای تشخیص کرونا وجود دارد که در ادامه مورد برری قرار می گیرد.

کیسه صفرا اندام کوچک و گلابی شکل است که در قسمت زیرین کبد در سمت راست بالای شکم قرار دارد. صفرا توسط کبد ساخته میشود و توسط کیسه صفرا ذخیره و از طریق مجرای صفراوی مشترک (CBD) به روده کوچک می فرستد تا به هضم چربی ها کمک کند.کوله سیستیت به معنای التهاب کیسه صفرا است اگر این بیماری به مرور زمان ادامه یابد، با حملات مکرر یا مشکلات عودکننده درعملکرد کیسه صفرا، به عنوان کوله سیستیت مزمن شناخته می شود.

مجرای صفراوی مشترک کبد ، کیسه صفرا و لوزالمعده را به روده کوچک وصل می کند. سنگهای صفراوی مسدودکننده CBD علت اصلی کوله سیستیت هستند. این انسداد باعث می شود که کیسه صفرا ملتهب شود و اگر به درستی درمان نشود، کیسه صفرا می تواند پاره شود. درمان معمولاً شامل آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد درد است. این التهاب اغلب باعث ایجاد درد شدید در وسط یا قسمت راست فوقانی شکم  می شود همچنین می تواند تا تیغه های شانه گسترش یابد. در موارد شدید، کیسه صفرا ممکن است پاره یا ترکیده شود و صفرا را به داخل شکم رها کرده و باعث درد شدید شود.

Clostridium perfringens که قبلاً با نام C. welchii یا باسیلوس welchii شناخته می شد یک باکتری گرم مثبت، میله ای شکل، بی هوازی و اسپور سازمی باشد که اسپور از جنس Clostridium است. C. perfringens در طبیعت همیشه وجود دارد و می توان آن را به عنوان یک جزء طبیعی گیاهان پوسیده، رسوبات دریایی، دستگاه روده انسان و سایر مهره داران، حشرات و خاک دانست. این باکتری کمترین زمان تولید نسل را نسبت به هر ارگانیسم(6 تا3 دقیقه)، در محیط تیوگلیکولات دارد.

سالمونلا باکتری باسیل گرم منفی است که در جوجه‌ها و تخم‌مرغ‌ها معمولاً وجود دارد. سالمونلا عامل یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های غذایی می‌باشد. سالمونلا می‌تواند تخمدان‌های پرنده را آلوده کند و قبل از تخم گذاردن پرنده، وارد تخم‌مرغ شود یا اینکه به هنگام تخم گذاردن پرنده، به پوسته تخم مرغ نفوذ کند.

باکتریها یکی از دلایل عمده بیماری های ناشی از غذا هستند. در انگلستان طی سال 2000 ، درصد باکتریهای درگیر به شرح زیر بودند: کامپیلوباکتر ژوژنی 77.3٪ ، سالمونلا 20.9٪ ،  Escherichia coli O157: H7 1.4٪ و سایر موارد کمتر از 0.56٪  .

 علائم مرتبط با مسمومیت باکتری ها  معمولاً 12-72 ساعت پس از خوردن غذای آلوده دیده می شوند زیرا سموم ناشی از عفونت های باکتریایی جهت تکثیر به زمان نیاز دارند. با این حال، در برخی موارد مانند مسمومیت با مواد غذایی استافیلوکوکی، شروع بیماری می تواند در مدت 30 دقیقه پس از مصرف غذای آلوده باشد. باکتری ها به طور طبیعی در محیط یافت می شوند، در محیط زنده مانده و تکثیر می یابند این عوامل در بدن میزبان و در غذا تکثیر می کنند. بعضی از آنها اسپور تشکیل می دهند و می توانند توکسین تولید کنند.در ادامه با باکتری کامپیلوباکتر که از طریق غذای آلوده منتقل می شود آشنا می شویم.

اگرچه ویروس زیکا در ایران خیلی شایع نیست اما می تواند خطرناک باشد. چرا که بسیاری افراد به مناطق آلوده سفر می کنند و پس از بازگشت به ایران می توانند افراد زیادی را آلوده کنند.بهتر است با علائم، روش های پیشگیری، درمان و … در رابطه با ویروس زیکا آشنا شوید.

کلسیم یک ماده معدنی بسیار مهم در متابولیسم انسان است و حدود 1-2٪ از وزن بدن یک فرد بالغ را تشکیل می دهد علاوه بر نقش بسیار شناخته شده ای که در ساختار استخوان دارد، برای لخته شدن خون مورد نیاز است بدن شما برای حفظ استخوان ها و دندان های سالم به کلسیم نیاز دارد. همچنین برای عملکرد صحیح اعصاب ، قلب و عضلات برای بدن ضروری است حدود 99درصد از کل کلسیم بدن ما در استخوان ها و دندان ها یافت می شود کلسیم یک ماده مغذی کاملاً مهم برای تنظیم تعادل اسید / قلیایی (به نام pH) در خون است.

هیپوکلسمی(Hypocalcaemia) در پزشکی به کمبود و پایین بودن غلظت سرمی کلسیم در خون اشاره دارد که به ‌طور معمول کمتر از ۲/۱ میلی‌مول بر لیتر یا ۹ میلی‌گرم بر دسی‌لیتر (رنج کمتر از ۱/۱ میلی‌مول بر لیتر یا 5/4 میلی‌گرم بر دسی‌لیتر برای کلسیم یونی) تعریف می‌گردد. حدود نیمی از کلسیم موجود در خون به پروتئین مانند آلبومین متصل می‌شود ولی کلسیم غیر باند شده به پروتئین (سدیم یونی) همانی است که بدن آن‌را باید درحد تعادل نگاه دارد.

آزمایش A1C یک آزمایش خون است که بیانگر میانگین میزان قند خون در طی 3 ماه گذشته است. آزمایش A1C می تواند برای تشخیص دیابت نوع 2 استفاده شود. آزمایش A1C گاهی اوقات هموگلوبین، HbA1c ، هموگلوبین گلیکوزی شده یا تست گلیکوئموگلوبین نامیده می شود.

هموگلوبین بخشی از گلبول قرمز است که اکسیژن را به سلولها منتقل می کند. گلوکز با هموگلوبین در سلولهای خونی متصل می شود هرچه سطح گلوکز در جریان خون بیشتر باشد، گلوکز بیشتر به هموگلوبین وصل می شود. آزمایش A1C میزان هموگلوبین را با گلوکز پیوندی اندازه گیری می کند و میزان قند خون در طی 3 ماه گذشته را منعکس می کند.

هایپرکلسمی شرایطی است که در آن سطح کلسیم خون شما از حالت نرمال بالاتر است. مقادیر بیش از حد کلسیم در خون، می‌تواند به ضعیف شدن استخوان‌ها، ایجاد سنگ‌های کلیوی و نیز تداخل در فعالیت قلب و مغز شما منجر شود. هایپرکلسمی بطور شایع در اثر فعالیت بیش‌از‌حد غده‌ی پاراتیروئید ایجاد می‌شود. این چهار غده‌ی کوچک (غدد پاراتیروئید) که هر کدام تقریبا به اندازه‌ی یک دانه‌ی برنج می‌باشند بر روی غده‌ی تیروئید یا در نزدیکی آن قرار گرفته‌اند.

دیگر علل هایپر کلسمی شامل سرطان، برخی از سایر اختلالات پزشکی، مصرف برخی از دارو‌ها و نیز مصرف بیش‌از اندازه‌ی مکمل‌های کلسیم و ویتامین D می‌باشد. علائم و نشانه‌های هایپرکلسمی می‌تواند رنجی از خفیف تا شدید داشته باشد. درمان هایپرکلسمی نیز به علت ایجادکننده‌ی آن وابسته می‌باشد.

شایع‌ترین نوع بیماری پوستی لیشمانیاز است که بر اثر گزش جنس ماده نوعی پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود. عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است. سالک در کشورهای گرمسیری از جمله چین، سوریه، عربستان سعودی، عراق، ایران، فلسطین، قفقاز و جنوب‌شرقی روسیه، پاکستان، افغانستان و هند شایع است. سالانه ۱۹ هزار مورد ابتلا به سالک در ایران ثبت می‌شود که سه هزار مورد آن مربوط به استان فارس است.لیشمانیوز یکی از مهمترین بیماریهای عفونی است که در فقیرترین مناطق جهان تأثیر می گذارد، اما تحولات جدید در تشخیص، درمان و کنترل امید تازه ای به همراه دارد.

ناباروری پیامد جدی ناشی از مشکل تیروئید و بسیاری از بیماری‌های دیگر است که سلامت را تهدید می‌کند و اغلب از عدم تشخیص و درمان بیماری‌های تیروئیدی ناشی می‌شود. همچنین ابتلا به کم‌کاری تیروئید می‌تواند خطر ناباروری را در زنان افزایش دهد. پایین بودن سطح هورمون تیروئید در فرآیند تخمک‌گذاری اختلال ایجاد کرده که بر توان باروری تاثیر می‌گذارد.

بررسی۴هورمون هیپوفیزی شامل : FSH / LH / PRL / TSH

بررسی سه آندروژن  مطرح در پیکر زنان  شامل : Total Testosterone  / DHEA-S  /  17  OH  Progesterone  

بررسی سه  بعد از متابولیسم برای بررسی مقاومت در برابر انسولین و دیس لیپیدمی و کمبود ویتامین D شامل : FBS  /  LDL  /  Vitamin  D

سنجش آنتی مولرین هورمون برای پی بردن به ذخایر فولیکول در تخمدان و پیش بینی  میزان پاسخ دهی به درمان های القای تخمک‌گذاری :AMH

در خواست سونوگرافی  ترجیحا واژینال  برای مشاهده تغییرات  ناشی از PCO  در تخمدان

آزمایش TSH یکی از آزمایش های روزمره است و گاهی ممکن است در مواردی از قبیل طوفان تیروئیدی، کومای میکس ادم و یا نارسایی ناشی از ورم میکس ادم به صورت اورژانس درخواست گردد. غلظت TSH در سرم تغییرات روزانه دارد و افزایش آن در ساعات ۲ تا ۴ صبح و حداقل آن بین ساعت های ۶ تا ۱۰ بعدازظهر است. در افراد با تیروئید سالم ( euthyroid ) با وجود تغییرات روزانه، سطح TSH در محدوده رفرانس قرار می گیرد.

سندروم نفروتیک (Nephrotic syndrome) یکی ازشناخته شده ترین علایم بیماری کلیوی دراطفال وبزرگسالان می باشد. اگر چه علت اصلی سندروم نفروتیک نامشخص است اما به نظر می رسد با اختلال در سیستم ایمنی بدن مرتبط است عود بیماری ممکن است با بیماری های سیستم تنفسی فوقانی همراه باشد اما صرف نظر از علت بروز بیماری، اختلال اصلی در این سندروم، افزایش نفوذپذیری دیواره مویرگ گلومرول های کلیه نسبت به آلبومین (پروتئین خون) است. به این ترتیب مقدار زیادی از پروتئین مورد لزوم بدن از کلیه ها دفع می شود.

آزمایش Iron Binding Capacity, Total Iron Binding Capacity (TIBC, IBC) جهت بررسی توانایی بدن در انتقال آهن درون خون، جهت بررسی وجود کم‌خونی و جهت تأیید علت التهاب بعضی از اندام‌ها و وجود علائمی‌از بیماری‌های مختلف این آزمایش درخواست می‌شود.

آهن در خون به وسیلۀ پیوند شدن با پروتئینی به نام‌ترانسفرین در سرتاسر بدن انتقال می‌یابد. میزان ‌ترانسفرین موجودی که آمادۀ پیوند شدن با آهن و انتقال آن می‌باشد را TIBC (ظرفیت نهایی پیوند شدن آهن) گویند. در حالت طبیعی آهن مورد نیاز از رژیم غذایی جذب می‌شود و توسط ‌ترانسفرین که به وسیلۀ کبد ساخته می‌شود به کل بدن انتقال می‌یابد.

اﺧﻴﺮا ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮﺩﻳﺪﻩ ﻛﻪ ﺯﻧﺎﻥ ﺩاﺭای آنتی ﺑﺎﺩی آنتی ﺳﻨﺘﺮﻭﻣﺮ(anticentromere antibody;ACA)  ﺩﺭ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺯﻧﺎنی ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻦ آنتی ﺑﺎﺩی ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺩﺭﺻﺪ ﻛﻤﺘﺮی اﻭﻭﺳﻴﺖ ﺑﺎﻟﻎ و ﻣﻴﺰاﻥ ﻛﻤﺘﺮ ﻛﻠﻴﻮاﮊ ﺟﻨﻴﻦ (ﺗﻘﺴﻴﻤﺎﺕ ﺳﻠﻮلی ﺩﺭ ﺟﻨﻴﻦ اﻭﻟﻴﻪ ) دارند ﻛﻪ ﺑﻴﺸﺘﺮ ﻧﺸﺎﻧﺪﻫﻨﺪﻩ تأثیر ﺑﺎﻟﻘﻮﻩ آنتی ﺑﺎﺩی آنتی ﺳﻨﺘﺮﻭﻣﺮ ﺑﺮ ﺑﺎﺭﻭﺭی ﺯﻧﺎﻥ اﺳﺖ. آنتی ﺑﺎﺩی آنتی ﺳﻨﺘﺮﻭﻣﺮ یکی اﺯ اﻋﻀﺎی آنتی ﺑﺎﺩی ﻫﺎی ضد هسته ای (ANA)می باﺷﺪ.

این متد ([HOMA] Homeostatic  Model Assessment ) مورد استفاده برای سنجش مقاومت انسولین و عملکرد سلولهای بتای پانکراس می باشدکه اولین بارتحت نام HOMA درسال ۱۹۸۵ توسط Matthews وهمکاران تعریف وارائه شد. درمتد HOMA بااستفاده از پارامترهای فیزیولوژیک فرد ‌ومعادل های ریاضی به ارزیابی هومئوستاز گلوکز وچرخه ی فیدبک آن می پردازند.دراین روش جهت برآورد و تخمین مقاومت یا حساسیت به انسولین و عملکرد سلولهای بتای پانکراس از مقادیر انسولین و گلوکز ناشتای فرد استفاده می شود.کارکرد دیاگنوستیک HOMA از هریک از آنالیت های گلوکز و انسولین به تنهایی بسیار بالاتر می باشد.